Sąd referendarski

Ten artykuł od 2012-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Sąd referendarski, referendaria – królewski sąd dominialny w Rzeczypospolitej szlacheckiej.

Wykształcił się w XVI w., był prowadzony przez referendarzy. W jego kompetencji leżały sprawy wnoszone przez chłopów z królewszczyzn przeciwko ich dzierżawcom oraz starostom w formie suplik^[1]. W sądzie orzekał jednoosobowo jeden z referendarzy, procedura sądowa była uproszczona i używano w niej języka polskiego; terminy dla stron były zawsze zawite. Sądem apelacyjnym dla sądu referendarskiego była asesoria.

Wyroki były egzekwowane przez komisarzy naznaczonych przez referendarza, jednak wobec rosnącej potęgi szlachty i magnatów, tak wnoszenie spraw, jak i egzekucja wyroków były utrudnione.