Ruch (fizyka)

Ruch w fizyce – zmiana położenia ciała odbywająca się w czasie względem określonego układu odniesienia^[1][2][3]. Także: zmiana pól fizycznych – rozchodzenie się ich zaburzeń^[4].

Parametry opisujące ruch:

• przemieszczenie (zmiana położenia) – różnica między położeniem końcowym a początkowym,
• tor – linia, po której porusza się ciało:
  • w ruchu prostoliniowym torem jest linia prosta,
  • w ruchu krzywoliniowym torem jest linia krzywa,
• droga – długość odcinka toru,
• czas – różnica między chwilą końcową a początkową ruchu,
• prędkość - przyrost drogi w jednostce czasu,
• przyśpieszenie - przyrost prędkości w jednostce czasu.

Podstawowe prawa rządzące ruchem sformułował Izaak Newton i uznawano je za dokładne do końca XIX wieku. Obecnie ruch ciał fizycznych opisują trzy teorie:

• mechanika klasyczna – opisująca ruch obiektów niezbyt małych i poruszających się niezbyt szybko,
• teoria względności:
  • szczególna teoria względności – opisująca ruch ciał o prędkościach porównywalnych z prędkością światła w próżni, ale nieuwzględniająca grawitacji,
  • ogólna teoria względności – uwzględniająca grawitację,
• mechanika kwantowa – opisująca zachowanie się obiektów małych (atomy, cząstki subatomowe).

Klasyfikacja ruchów

Ruchy klasyfikuje się określając tor ruchu oraz zmiany wartości prędkości.

Podział ze względu na tor ruchu:

• prostoliniowy (poruszanie się po linii prostej),
• krzywoliniowy (poruszanie się po linii krzywej),
  • po okręgu – rozpatrywany jako najprostszy przypadek ruchu krzywoliniowego,
  • po elipsie – ruch w polu sił centralnych,
  • po paraboli – ruch w polu jednorodnym,
  • inne (powyższe są najpopularniejsze).

Podział ze względu na wartości prędkości:

• jednostajny – prędkość nie zmienia się,
• zmienny – prędkość zmienia się,
  • jednostajnie zmienny – zmiany prędkości są jednakowe w jednakowych przedziałach czasu,
    • przyspieszony – prędkość zwiększa się,
    • opóźniony – prędkość maleje,
  • niejednostajnie zmienny – zmiany prędkości są nie są jednakowe w jednakowych przedziałach czasu.

Przypisy

Zobacz też

• fizyka płynów

Linki zewnętrzne

• Podstawowe informacje o ruchu
• Motion (ang.), Routledge Encyclopedia of Philosophy, rep.routledge.com [dostęp 2023-05-10].