Przesył energii elektrycznej z Lauffen am Neckar do Frankfurtu nad Menem

Prądnica trójfazowa prądu przemiennego w Lauffen, obok tablica rozdzielcza, a przy niej transformatory trójfazowe
Silnik prądu przemiennego we Frankfurcie sprzężony z pompą

Przesył energii elektrycznej z Lauffen am Neckar do Frankfurtu nad Menem – pierwszy w historii przesył energii elektrycznej z wykorzystaniem prądu przemiennego[1][2][3]. Miał on miejsce we wtorek, 25 sierpnia 1891 r.[4][5] o godzinie 12.00 z okazji Międzynarodowej Wystawy Elektrotechnicznej we Frankfurcie nad Menem[2].

Budowa linii przesyłowej

Istotną nowością w konstrukcji linii przesyłowej był fakt, że wytwarzane przez prądnicę trójfazowe napięcie przemienne 50–55 V[6] podnoszono za pomocą trójfazowego transformatora napięcia przemiennego do poziomu 15 kV[7], potem eksperymentalnie do 25 kV, a następnie przesyłano energię elektryczną linią zasilaną wspomnianym napięciem na odległość 175 km do Frankfurtu nad Menem[3]. We Frankfurcie napięcie obniżano kolejnym transformatorem do poziomu 100 V i wykorzystywano do zasilania ponad 1000 żarówek na Międzynarodowej Wystawie Elektrotechnicznej[8][9]. Linią zasilano też silnik synchroniczny prądu przemiennego o mocy 74 kW (100 KM[8]) i napięciu znamionowym 65 V. Silnik ten napędzał pompę wodną sztucznego wodospadu na terenach wystawowych[10].

Urządzenia wytwarzające, przetwarzające i wykorzystujące energię elektryczną skonstruowali pracownicy firm AEG i Maschinenfabrik Oerlikon pod kierunkiem Oskara von Millera i Michała Doliwo-Dobrowolskiego[3][11]. Transformatory, prądnicę i izolatory olejowe skonstruował Charles Eugene Lancelot Brown. Izolatory wykonała huta Margarethenhütte z Großdubrau[12].

Przypisy

  1. ↑ Lauffen am Neckar – Strom [online], lauffen.de [dostęp 2021-06-07] .
  2. ↑ a b Von Lauffen nach Frankfurt: 1891 erste Drehstromübertragung – STIMME.de [online], stimme.de [dostęp 2021-06-07]  (niem.).
  3. ↑ a b c PiotrP. Szymczak PiotrP., Dmitrij A.D.A. Borodin Dmitrij A.D.A., Wybrane przełomowe osiągnięcia w elektryce i ich odbicie w sztuce na przełomie XIX i XX wieku, „Maszyny Elektryczne – Zeszyty Problemowe”, 4, 2018, s. 43–44 [dostęp 2021-08-25] .
  4. ↑ Miedzynarodowy Dzień Elektryka 2021 [online], WysokieNapiecie.pl, 28 maja 2021 [dostęp 2021-06-07] .
  5. ↑ AdamA. Allerhand AdamA., The Earliest Years of Three-Phase Power—1891–1893 [Scanning Our Past], „Proceedings of the IEEE”, 108 (1), 2020, s. 215–227, DOI: 10.1109/JPROC.2019.2955618  (ang.).
  6. ↑ RichardR. Lössl RichardR., Drehstrom – Grundpfeiler der heutigen Energiewirtschaft: Rückblick zur 75 jährigen Wiederkehr der ersten grossräumiger Kraftübertragung zwischen Lauffen a. N. und Frankfurt a. M., „Schweizerische Bauzeitung”, 84 (34), 1966, s. 606 [dostęp 2021-08-25]  (niem.).
  7. ↑ RyszardR. Tadeusiewicz RyszardR., Michał Doliwo-Dobrowolski. Najwybitniejszy z polskich elektryków [online], rp.pl [dostęp 2021-06-07] .
  8. ↑ a b ZbigniewZ. Ciok ZbigniewZ. i inni, Michał Doliwo-Dobrowolski – współtwórca cywilizacji technicznej XX wieku, „Wiadomości Elektrotechniczne”, 1, Warszawa: Sigma NOT, 2009, s. 39, ISSN 0043-5112 .
  9. ↑ Der älteste Energieversorger der Welt startete in Lauffen/Neckar [online], rnz.de [dostęp 2021-06-07]  (niem.).
  10. ↑ Drehstromübertragung Lauffen-Frankfurt [online], vde.com [dostęp 2021-06-07]  (niem.).
  11. ↑ Lauffen to Frankfurt 1891 [online], edisontechcenter.org [dostęp 2021-06-07] .
  12. ↑ Museum Margarethenhütte Großdubrau [online], museum-mhuette.de [dostęp 2021-06-07] .

Bibliografia

  • Moderne Energie für eine neue Zeit – Die Drehstromübertragung Lauffen a. N. – Frankfurt a. M. 1891, [w:] Horst A.H.A. Wessel Horst A.H.A., Geschichte der Elektrotechnik, t. 11, Berlin: VDE Verlag, 1991, ISBN 978-3-8007-1813-9  (niem.).