Prezbiter Kozma

Ostatnia strona dziewiętnastowiecznej kopii traktatu Prezbitera Kozmy (ze zbiorów Biblioteki Narodowej Serbii)

Prezbiter Kozma (bułg. Презвитер Козма) – bułgarski pisarz kościelny, autor skierowanego przeciw bogomiłom traktatu polemicznego Mowa przeciw heretykom, najbogatszego jak dotąd źródła wiedzy o bogomiłach bułgarskich w okresie pierwszego państwa bułgarskiego.

Dzieło Prezbitera Kozmy powstało w II połowie X wieku. Znane jest do dzisiaj z 25 kopii, z których najstarsze cztery pochodzą z końca XV w[1]. Autor wykorzystuje własne doświadczenia z bezpośrednich kontaktów z bogomiłami, by unaocznić metody ich postępowania[2]. Obok sądów wartościujących Kozma zawarł w swym dziele również szczegółowe informacje na temat kosmogonii bogomilskiej. W utworze Kozmy wyeksponowane zostają przede wszystkim te elementy nauki bogomilskiej, które wiążą się z głoszonymi przez nich zasadami moralnej czystości i życia zgodnie z Ewangelią[3].

Prezbiter Kosma jest jednym z bohaterów dramatu Stefana Canewa Proces przeciw bogomiłom (1969), w którym występuje w roli jednego z oskarżycieli na zwołanym w 1211 roku synodzie przeciw bogomiłom[4].

Przypisy

  1. Stara byłgarska literatura, t.2, s. 309.
  2. G. Szwat-Gyłybowa, Haeresis bulgarica w bułgarskiej świadomości kulturowej XIX i XX wieku, Warszawa 2005, s. 30.
  3. G. Szwat-Gyłybowa, Haeresis bulgarica w bułgarskiej świadomości kulturowej XIX i XX wieku, Warszawa 2005, s. 31.
  4. G. Szwat-Gyłybowa, Haeresis bulgarica w bułgarskiej świadomości kulturowej XIX i XX wieku, Warszawa 2005, s. 163-164
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000385420305
  • VIAF: 228578514, 317178539
  • LCCN: n83239655
  • GND: 118897837
  • LIBRIS: mkz11wp52b0fdq7
  • NKC: jx20130222001
  • NTA: 071158227
  • Open Library: OL2379555A
  • PLWABN: 9810698026805606
  • NUKAT: n2011143904
  • J9U: 987007304969705171
  • WorldCat: viaf-317178539
Encyklopedia internetowa:
  • БРЭ: 2078981