Pałac w Zatoniu

Pałac w Zatoniu
Symbol zabytku nr rej. 1787 z 16.03.1965
Ilustracja
Pałac w okresie swej świetności
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Miejscowość

Zielona Góra (Zatonie)

Ukończenie budowy

1689

Ważniejsze przebudowy

1842–1843

Zniszczono

1945

Pierwszy właściciel

Balthazar von Unruh

Kolejni właściciele

Dorota de Talleyrand-Périgord, od 1879 Karl Rudolf Friedenthal, Renata von Lancken-Wakenitz

Położenie na mapie Zielonej Góry
Mapa konturowa Zielonej Góry, na dole nieco na prawo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac w Zatoniu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac w Zatoniu”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, na dole znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac w Zatoniu”
Ziemia51°52′N 15°34′E/51,866667 15,566667
Multimedia w Wikimedia Commons

Pałac w Zatoniu – zabytkowy[1] pałac w dawnej wsi Zatonie, od 1 stycznia 2015 dzielnicy Zielonej Góry.

Historia

Pałac został wybudowany w 1689 r. przez ówczesnego właściciela dóbr zatońskich Balthazara von Unruh w formie barokowego dworu. W latach 1842-1843 pałac został przebudowany w formie klasycystycznej[2]. Podwyższono wtedy pałac o jedno piętro i dobudowano nową część[3]. Według najnowszych ustaleń autorem projektu przebudowy dworu był W. Gurlt, książęcy urzędnik ds. budowlanych z Otynia[4]. W tym samym czasie zaczęto także przekształcać park wokół pałacu, prawdopodobnie według projektu Piotra Lenné[5]. Prace te zleciła księżna żagańska Dorota de Talleyrand-Périgord, która przeprowadziła się tu w latach czterdziestych XIX w. To na czas pobytu księżnej przypada najlepszy okres w historii pałacu.

W 1841 r. Zatonie odwiedził król Prus Fryderyk Wilhelm IV wraz z małżonką[6].

Po śmierci księżnej Doroty w 1862 roku właścicielem pałacu został jej młodszy syn, Aleksander Edmund markiz de Talleyrand-Périgord. Z jego inicjatywy na początku lat siedemdziesiątych XIX w. pałac wraz z przyległą oranżerią zostały przebudowane według projektu A. Jaekela[7].

W 1879 r. pałac zakupił Karl Rudolf Friedenthal (1827- 1890), który ożenił się z Fanny von Rosenberg[8]. Po śmierci Rudolfa obiekt przejęła jego córka Renata von Lancken-Wakenitz.

Spalony przez wojska radzieckie w roku 1945 nie został odbudowany[9].

W 2018 roku zabezpieczono ruiny pałacu oraz udostępniono je zwiedzającym. Rewitalizacja parku odbyła się w ramach projektu „Zachowanie i wykorzystanie historycznych krajobrazów parkowych w Branitz i Zatoniu" i kosztowała blisko 17 milionów złotych[10].

Architektura

Dwupiętrowy pałac wybudowany na planie prostokąta, kryty płaskim dachem z attyką z centralnie umieszczonym kartuszem z inicjałami RF (Rudolf Friedenthal) i herbem jego żony Fanny von Rosenberg[8][11][12] przedstawiającym róże i czterema wazonami, które ozdabiają naroża.

Galeria

  • Ruiny pałacu, 2005
    Ruiny pałacu, 2005
  • Panorama, 2006
    Panorama, 2006
  • RF (R. Friedenthal), herb żony Fanny Rosenberg
    RF (R. Friedenthal), herb żony Fanny Rosenberg
  • Herb von Rosenberg
    Herb von Rosenberg
  • Oranżeria, 2006
    Oranżeria, 2006
  • Grota w parku, 2006
    Grota w parku, 2006
  • Podświetlony pałac, 2018
    Podświetlony pałac, 2018
  • Park w Zatoniu
    Park w Zatoniu

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubuskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 .
  2. A. Duncker, Die ländlischen Grundbesitzer in der Preussischen Monarchie, Bd. 3, Berlin 1860
  3. Odkrycie w starej studni w Zatoniu. Płyta sprzed 180 lat, a na niej: "Ja, Dorota, księżna żagańska..." [online], zielonagora.wyborcza.pl [dostęp 2020-03-09] .
  4. K. Adamek-Pujszo, Działalność kulturotwórcza książąt żagańskich Bironów (1786-1862), cz. 2, Zielona Góra 2007, s. 34
  5. R. Weber, Schlesische Schlösser, Bd. 2, Dresden – Breslau 1910, s. 15
  6. Aus der Chronik der Herzogin von Dino, M. Radziwill (Hrsg.), Berlin (o.J.), s. 99.
  7. K. Adamek-Pujszo, op.cit., s. 42.
  8. a b Postacie z Zatonia Dorota księżna de Talleyrand-Périgord, księżna Dino, księżna żagańska (1793-1862). [dostęp 2023-10-04]. (pol.).
  9. Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków - Zatonie - Pałac [online], www.lwkz.pl [dostęp 2020-01-13]  (pol.).
  10. Ruiny Pałacu w Zatoniu oficjalnie otwarte! [online] [dostęp 2018-11-12]  (pol.).
  11. Pałac w Zatoniu – historia rozbłyśnie na nowo. [dostęp 2023-10-04]. (pol.).
  12. Włości księżnej de Talleyrand-Périgord. Pałac w Zatoniu

Bibliografia

Linki zewnętrzne

  • Portal informacyjny miejscowości Zatonie
  • Dzieje rezydencji w Zatoniu. republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-10-30)].
  • Panorama sferyczna pałacu w Zatoniu
  • p
  • d
  • e
powiat gorzowski,
Gorzów Wielkopolski
dwory
  • Kłodawa
  • Mironice
  • Tarnówek
  • Racław
pałace
  • Dąbroszyn
  • Kamień Wielki
  • Łąkomin
  • Sosny
  • Stanowice
zamki
powiat krośnieński
dwory
  • Grabice
  • Kozów
  • Osiecznica
pałace
  • Brzeźnica
  • Brzozów
  • Gryżyna
  • Kamień
  • Kosierz
  • Luboszyce
  • Rzeczyca
  • Trzebule
  • Węgliny
zamki
powiat międzyrzecki
dwory
  • Łagowiec
  • Pszczew
  • Stary Dworek
  • Stary Dwór
pałace
  • Bobowicko
  • Chociszewo
  • Kalsko
  • Krasne Dłusko
  • Kursko
  • Nowa Wieś
  • Nowy Dwór
  • Osiecko
  • Przytoczna
  • Wiejce
  • Wierzbno
zamki
powiat nowosolski
baszty
dwory
pałace
zamki
powiat słubicki
dwory
pałace
powiat strzelecko-drezdenecki
baszty
  • Dobiegniew
  • Strzelce Krajeńskie
dwory
  • Chomętowo
  • Głusko
  • Goszczanowo
  • Grąsy
  • Sarbiewo
pałace
  • Bobrówko
  • Drezdenko
  • Mierzęcin
  • Ogardy
  • Osiek
  • Tuczno
powiat sulęciński
dwory
  • Bielice
  • Gądków Mały
  • Kownaty (1)
  • Kownaty (2)
pałace
zamki
powiat świebodziński
baszty
  • Świebodzin
dwory
  • Kosieczyn
  • Kręcko
  • Niekarzyn
  • Rusinów
pałace
  • Chociule
  • Dąbrówka Mała
  • Dąbrówka Wielkopolska
  • Glińsk
  • Kosieczyn
  • Lubinicko
  • Ługów
  • Mostki
  • Myszęcin
  • Niekarzyn
  • Ojerzyce
  • Przełazy
  • Raków
  • Rokitnica
  • Rosin
  • Szczaniec (1)
  • Szczaniec (2)
  • Toporów
  • Wilkowo
  • Żelechów
wieże
  • Mostki
zamki
  • Łagów
  • Świebodzin
powiat wschowski
dwory
pałace
  • Dębowa Łęka
  • Jędrzychowice
  • Konradów
  • Krążkowo
  • Krzepielów
  • Osowa Sień
  • Przyczyna Górna (1)
  • Przyczyna Górna (2)
  • Tarnów Jezierny
  • Zamysłów
zamki
powiat zielonogórski,
Zielona Góra
dwory
  • Bogaczów
  • Dobroszów Wielki
  • Kamionka
  • Klenica
  • Koźla
  • Kruszyna
  • Laski
  • Letnica
  • Okunin
  • Przybymierz
  • Radomia
  • Urzuty
pałace
zamki
  • Białowice
  • Letnica
  • Sulechów
  • Zabór
powiat żagański
baszty
  • Szprotawa
dwory
  • Borowe
  • Długie (1)
  • Długie (2)
  • Dybów
  • Jabłonów
  • Leszno Dolne
  • Miodnica
  • Rudziny
  • Stara Jabłona
  • Wiechlice
  • Zimna Brzeźnica
pałace
  • Borowina
  • Brzeźnica
  • Chichy
  • Chotków
  • Cieciszów
  • Czerna
  • Długie
  • Dzietrzychowice
  • Henryków
  • Iłowa
  • Jelenin Dolny
  • Jelenin Górny
  • Małomice
  • Międzylesie
  • Niemcza
  • Pasterzowice
  • Siecieborzyce
  • Sucha Dolna
  • Zimna Brzeźnica
  • Żagań (1)
  • Żagań (2)
  • Żagań (3)
wieże
zamki
powiat żarski
baszty
  • Lubsko
dwory
  • Bieniów
  • Budziechów
  • Grabów
  • Jasienica
  • Mieszków
  • Sieciejów
  • Stare Czaple
  • Straszów
  • Świbna
  • Złotnik
pałace
  • Biecz
  • Bogaczów
  • Brody
  • Brzostowa
  • Chełmica
  • Dębinka
  • Dłużek
  • Jasień
  • Jasionna
  • Lipna
  • Łęknica
  • Miłowice
  • Sobolice
  • Trzebiel
  • Tuchola Żarska
  • Włostów
  • Żary (1)
  • Żary (2)
wieże
  • Górzyn
  • Przewóz
zamki