Oyo (państwo)
 | Ten artykuł dotyczy dawnego państwa. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy. |
 | Ten artykuł od 2011-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
| ok. 1400 – 1905 | |
 | |
| Język urzędowy | |
|---|---|
| Stolica | do XVI w. Oyo-Ile |
| Ustrój polityczny | monarchia |
| Głowa państwa | Lamidi Olayiwola Adeyemi III[1] |
| Powierzchnia • całkowita |
|
| Wcielenie | Brytyjska Afryka Zachodnia |
 | |
Oyo, znane także jako Ojo – nieistniejące obecnie państwo w Afryce. Powstało około XIV w. na terenie dzisiejszej Nigerii.
Rosnąca przewaga miasta Oyo Ile (znanego jako Katunga lub Stare Oyo), zyskiwana dzięki bogactwu płynącemu z handlu i potędze jego kawalerii, pozwoliła mu zyskać przodującą pozycję wśród państw Jorubów między połową XVII a końcem XVIII w. Państwo Oyo podporządkowało sobie inne państwa Jorubów oraz królestwo Dahomeju.
W 1796 dowódca kawalerii wszczął bunt przeciwko władcy państwa. Jego skutkiem było odłączenie się miasta Ilorin, wokół którego skupiła się rebelia. Był to początek końca imperium, gdyż kolejni wasale szli w ślady Ilorin. Wkrótce potem najazdy państwa Fulani doprowadziły do upadku państwa Oyo w 1835.
W 1837 udało się odnowić państwo w nowej stolicy. W 1895 król Adeyemi I Alowolodu przyjął protektorat brytyjski. W 1905 Brytyjczycy zlikwidowali królestwo Oyo.
Władcy Oyo
- Oranyan ok. 1400
- Ajaka
- Sango
- Ajaka (ponownie)
- Aganju
- Kori
- Oluaso
- Onigbogi ok. 1500 ?
- Ofiran
- Eguguojo
- Orompoto
- Ajiboyede
- Abipa ok. 1600
- Obalokun
- Oluodo
- Ajagbo
- Odarawu
- Kanran
- Jayin
- Ayibi
- Osiyago
- Ojigi ok. 1720/8
- Gberu ok. 1730
- Amuniwaiye ? –1746
- Onisile 1746–1754
- Labisi 1754
- Awonbioju 1754
- Agboluaje 1754– ?
- Majeogbe
- Abiodun ok. 1770–1789
- Awole Arogangan 1789–1796
- Adebo 1796–1797
- Maku 1797
- wakat
- Majotu 1802–1830
- Amodo 1830–1833
- Oluewu 1833–1835
- Atiba Atobatele 1837–1859
- Adelu 1859–1875
- Adeyemi I Alowolodu 1876–1905
Przypisy
- ↑ W Nigerii do dziś wybierani są tradycyjni królowie Oyo, gdyż zezwala na to konstytucja. Obecnie, od 19 listopada 1970, królem pozostaje Lamidi Olayiwola Adeyemi III.
- p
- d
- e
| Absolutne |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konstytucyjne |
| ||||||||||
| Elekcyjne | |||||||||||
| Plemienne |
| ||||||||||
Kontrola autorytatywna (państwo historyczne):
- Britannica: place/Oyo-empire
