Landkreis Debica

Powiat Debica (niem. Landkreis Debica, Kreishauptmannschaft Busko, pol. powiat dębicki) – jednostka administracyjna samorządu terytorialnego dystryktu krakowskiego w Generalnym Gubernatorstwie. Funkcjonowała od 26 października 1939 r. do stycznia 1945 r., siedzibą władz powiatu oraz starostwa była Dębica.

Historia

Dębica została zajęta przez wojska niemieckie 8 września 1939 r. W tym samym dniu Adolf Hitler podzielił obszar Polski na cztery okręgi administracyjne podległe dowództwu armii. Powiat dębicki znalazł się pod zarządem wyższej komendantury polowej (Oberfeldkommandanturen) w Tarnowie w okręgu Kraków. 26 października 1939 r. nowo powstałe Generalne Gubernatorstwo zostało podzielone na 4 okręgi (później dystrykty). W skład dystryktu krakowskiego wszedł Landkreis Debica, który początkowo obejmował obszar przedwojennego powiatu dębickiego, a od 3 grudnia 1939 r. też część powiatów mieleckiego i tarnobrzeskiego. W Mielcu i Tarnobrzegu znajdowały się ekspozytury (Landkomisariat) podległe staroście (Kreishauptmann) w Dębicy^[1]. W 1943 r. Landkreis Debica składał się z 37 gmin, 9 miast, 224 wsi i liczył liczył 284 613 mieszkańców. 23 sierpnia 1944 do Dębicy wkroczyły wojska radzieckie, cały powiat został wyzwolony spod okupacji niemieckiej dopiero w wyniku ofensywy styczniowej w 1945 roku^[2].

Przypisy

↑ Territoriale Veränderungen in Deutschland und deutsch verwalteten Gebieten 1874 – 1945. [dostęp 2013-05-16].
↑ Józef Buszko, Feliks Kiryk (red.), Dębica. Zarys dziejów miasta i regionu, Kraków 1995.

Powiat dębicki

Miasta	Brzostek Dębica Pilzno
Gminy miejskie	Dębica
Gminy miejsko-wiejskie	Brzostek Pilzno
Gminy wiejskie	Czarna Dębica Jodłowa Żyraków

Powiat dębicki (1937–1975) (► GG)

Siedziba powiatu – Dębica

Przynależność wojewódzka

woj. krakowskie (1937–39)
dystrykt krakowski (GG) (1939–45)
woj. rzeszowskie (1945–75)

Miasta (← 1937–39 i 1945–75)

Dębica
Pilzno
Ropczyce (do 1955 →)
Sędziszów (Małopolski) (do 1955 →)

Gminy wiejskie zbiorowe
(← 1937–39, 1945–54 i 1973–75)

Borek Wielki (do 1954)
Brzeźnica (od 1949)
Czarna (ad Tarnów)
Dębica
Iwierzyce (1949–54)
Olchowa (do 1948)
Paszczyna (do 1948)
Pilzno
Ropczyce (do 1954)
Sędziszów (Małopolski) (do 1954)
Straszęcin (do 1948)
Wielopole Skrzyńskie (do 1954)
Żyraków (od 1949)

Gromady
(1954–72)

Bobrowa (1954–72)
Borek Wielki (1954–55 →)
Brzeziny (1954–55 →)
Brzeźnica (1954–72)
Bystrzyca (1954–55 →)
Chechły (1954–55 →)
Czarna (ad Tarnów) (1954–72)
Czarna Sędziszowska (1954–55 →)
Glinik (1954–55 →)
Gnojnica (1954–55 →)
Grabiny (1954–59)
Gumniska Fox (1954–61)
Iwierzyce (1954–55 →)
Jastrząbka Stara (1954–72)
Kamionka (1954–55 →)
Latoszyn (1954–72)
Lipiny (1954–61)
Lubzina (1954–55 →)
Łączki Kucharskie (1954–55 →)
Łęki Dolne (1954–72)
Łęki Górne (1954–61)
Machowa (1954–61)
Mała (1954–55 →)
Mokrzec (1954–72)
Nagoszyn (1954–61)
Nawsie (1954–55 →)
Niedźwiada (1954–55 →)
Nockowa (1954–55 →)
Ocieka (1954–55 →)
Olchowa (1954–55 →)
Ostrów (1954–55 →)
Pilzno (1961–72)
Pustków (1954–72)
Pustynia (1954–61)
Róża (1954–60)
Stasiówka (1954–60)
Straszęcin (1954–72)
Strzegocice (1954–72)
Wielopole Skrzyńskie (1954–55 →)
Witkowice (1954–55 →)
Wolica Ługowa (1954–55 →)
Zagorzyce (1954–55 →)
Zassów (1954–72)
Zawada (1954–72)
Zwiernik (1954–61)
Żyraków (1954–72)

Gminy (1939–45)

Miejskie	Baranów (←→) Dębica Mielec (←→) Pilzno Radomyśl Wielki (←→) Ropczyce Rozwadów (←→) Sędziszów Tarnobrzeg (←→)
Wiejskie^[A]	Baranów (←→) Borek Wielki Borowa (←→) Charzewice (←→) Chmielów (←→) Czarna ad Tarnow Czermin Kolonia (Hohenbach) (1940–45) Dębica Gawłuszowice (←→) Grębów (←→) Mielec (←→) Olchowa Padew Narodowa (←→) Paszczyna Pilzno Przecław (←→) Radomyśl Wielki (←→) Reichsheim (Hyki Kolonia) (1940–45) Ropczyce Sędziszów Straszęcin Tarnobrzeg (←→) Trześń (←→) Wadowice Górne (←→) Wielopole Skrzyńskie Zbydniów (←→)
Obszary specjalne^[A]	Heeresgutsbezirk Truppenübungsplatz Süd Dęba (1943–44) SS-Gutsbezirk Truppenübungsplatz Heidelager (1943–44)

↑ ^a ^b Kursywą opisano jednostki utworzone przez władze hitlerowskie.

Województwo podkarpackie

Miasta na prawach powiatu	Krosno Przemyśl Rzeszów (siedziba) Tarnobrzeg
Powiaty	bieszczadzki brzozowski dębicki jarosławski jasielski kolbuszowski krośnieński leski leżajski lubaczowski łańcucki mielecki niżański przemyski przeworski ropczycko-sędziszowski rzeszowski sanocki stalowowolski strzyżowski tarnobrzeski
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Dawne powiaty Generalnego Gubernatorstwa

Miasta na prawach powiatu

Kielce (1939–45)
Krakau (1939–45)
Lemberg (← 1941–44 →)
Lublin (1939–45)
Radom (1939–45)
Tschenstochau (1939–45)
Warschau (1939–45)

Powiaty

dystrykt galicyjski (← 1941–44 →)	Brzeżany (1941–44) Czortków (1941–44) Drohobycz (1941–44) Horodenka (1941–42 →) Kałusz (1941–43 →→) Kamionka Strumiłowa (1941–44) Kolomea (1941–44) Lemberg-Gródek / Lemberg-Land-Ost (1941–42 →) Lemberg-Land / Lemberg-Land-West (1941–42 →) Lemberg (←← 1942–44) Rawa Ruska (1941–44) Rohatyn (1941 →) Sambor (1941–43) Sądowa Wisznia (1941–42 →) Stanislau (1941–44) Stryj (1941–44) Tarnopol (1941–44) Złoczów (1941–44)
dystrykt krakowski (1939–45)	Dębica (1939–45) Jaroslau (1939–45) Jaslo (1939–45) Krakau (1939–45) Krosno (←← 1941–45) Miechów (1939–45) Neumarkt (1939–45) Neu-Sandez (1939–45) Przemyśl (← 1941–44 →) Reichshof (1939–45) Sanok (1939–45) Tarnow (1939–45)
dystrykt lubelski (1939–45)	Biala-Podlaska (1939–45) Bilgoraj (1939–45) Cholm (1939–45) Hrubieszów (1939–45) Janow-Lubelski (1939–42 →) Krasnystaw (1939–45) Kraśnik (← 1942–45) Lublin (1939–45) Radzyń (1939–45) Pulawy (1939–45) Zamość (1939–45)
dystrykt radomski (1939–45)	Busko (← 1940–45) Iłża (1939–42 →) Jędrzejów (1939–45) Kielce (1939–45) Konskie (1939–45) Opatow (1939–45) Petrikau (1939–45) Radom (1939–45) Radomsko (1939–45) Starachowice (← 1942–45) Stopnica (1939–40 →) Tomaschow-Mazowiecki (1939–45)
dystrykt warszawski (1939–45)	Garwolin (1939–45) Grojec (1939–45) Lowitsch (1939–45) Minsk (1939–45) Ostrow (1939–45) Siedlce (1939–45) Sochaczew (1939–45) Sokolow (1939–45) Warschau (1939–45)