Krzywa Wieża w Toruniu

Krzywa Wieża w Toruniu
Symbol zabytku nr rej. A/48/182 z 10 października 1929[1]
Ilustracja
Krzywa Wieża w Toruniu (wyraźnie widoczne pochylenie budowli)
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Miejscowość

Toruń

Adres

ul. Pod Krzywą Wieżą 1

Typ budynku

baszta

Rozpoczęcie budowy

1 poł. XIV w.

Położenie na mapie Torunia
Mapa konturowa Torunia, w centrum znajduje się ikonka wieży z opisem „Krzywa Wieża w Toruniu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się ikonka wieży z opisem „Krzywa Wieża w Toruniu”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, w centrum znajduje się ikonka wieży z opisem „Krzywa Wieża w Toruniu”
Ziemia53°00′30,04″N 18°36′07,92″E/53,008344 18,602200
Multimedia w Wikimedia Commons

Krzywa Wieża w Toruniu – średniowieczna baszta miejska znajdująca się na Starym Mieście, przy ul. Pod Krzywą Wieżą 1 w Toruniu[2].

Wysokość wieży wynosi 15 m. Jej odchylenie od pionu wynosi 146 cm[2].

Historia

Powstała w 1 poł. XIV wieku[3]. Była jedną z kilkudziesięciu baszt w murach obronnych Torunia[4]. Prawdopodobnie budowla pochyliła się już w XIV wieku za sprawą osunięcia się piaszczystego podłoża[2][4]. Pierwotnie w skład baszty wchodziły trzy zewnętrzne ściany. Umożliwiały one wciąganie na jej górną kondygnację pocisków i wrzących cieczy[4]. Nie pełniła ona jednak większego znaczenia obronnego[2]. Rozwój artylerii przyczynił się do zaniku obronnego znaczenia wieży[4]. W XVIII wieku w Krzywej Wieży mieściło się więzienie dla kobiet[4][5]. W XIX wieku wieża została adaptowana na mieszkania[3].

W latach 50. w Krzywej Wieży mieścił się pub[6]. W 1976 roku w Krzywej Wieży mieściła się siedziba Toruńskiego Towarzystwa Kultury[7]. W 2008 roku budynek był remontowany w celu dostosowania go do potrzeb Miejskiego Centrum Kultury Toruń 2016. W 2018 roku budynek udostępniono turystom[6]. Na początku 2022 roku przeprowadzono kolejny remont, który objął prace nad elewacją, gankiem wzdłuż muru i dachem[6][8].

Krzywa Wieża w kulturze

W Krzywej Wieży powstały ujęcia do filmu Kto nigdy nie żył… reż. Andrzeja Seweryna, Caissa Marcela Woźniaka i Panoptikon Marcina Gładycha[9].

Krzywa Wieża w legendach

Krzywa Wieża pojawia się w wielu legendach toruńskich[2]. Według jednej wieżę wybudował krzyżak, który wbrew obowiązującym go zasadom nawiązał romans z córką bogatego kupca. Za złamanie ślubu czystości miał w ramach pokuty zbudować pochyłą wieżę, jako symbol odejścia od reguły zakonnej[4].

Popularną tradycją wśród zwiedzających Toruń stanowi opieranie się plecami o ścianę wieży. Według zwyczaju osoby, których grzechy są cięższe od grzechu krzyżaka, który za złamanie ślubów czystości zbudował wieżę, nie są w stanie utrzymać równowagi opierając się plecami o ścianę[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2008-09-30] .
  2. ↑ a b c d e Krzywa Wieża. turystyka.torun.pl. [dostęp 2024-05-20].
  3. ↑ a b Rejmanowski 1994 ↓, s. 379.
  4. ↑ a b c d e f g Krzywa Wieża. torun.pl. [dostęp 2024-05-20].
  5. ↑ Janicka 2003 ↓, s. 86.
  6. ↑ a b c Wojciech Pierzchalski: Remont Krzywej Wieży w Toruniu. Co będzie w środku?. torun.naszemiasto.pl, 2022-05-10. [dostęp 2024-05-20].
  7. ↑ Kalembka 2006 ↓, s. 250.
  8. ↑ Sara Watrak: Krzywa Wieża w Toruniu znów otwarta! Co można tam zobaczyć?. nowosci.com.pl, 2022-06-05. [dostęp 2024-05-20].
  9. ↑ Krzywa Wieża. filmowytorun.pl. [dostęp 2024-05-20].

Bibliografia

  • Danuta Janicka. Więzienia w Toruniu w XVIII-XX w.. „Rocznik Toruński”. 30, 2003. 
  • Sławomir Kalembka. Jan Wojciechowski 1927-2005. Wspomnienie. „Rocznik Toruński”. 33, 2006. 
  • Marian Rejmanowski. Prace konserwatorskie w województwie toruńskim w latach 1975-1990. „Ochrona Zabytków”. 7/3-4 (186-187),, 1994. 

Linki zewnętrzne

  • Archiwalne widoki w bibliotece Polona