Kolczatek

Kolczatek orzęsiony

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

wiechlinowate

Rodzaj

kolczatek

Nazwa systematyczna

Cenchrus L.
Sp. Pl.: 1049 (1753)^[3]

Synonimy
Amphochaeta Andersson Beckeropsis Fig. & De Not. Catatherophora Steud. Cenchropsis Nash Echinaria Heist. ex Fabr. Eriochaeta Fig. & De Not. Gymnotrix P.Beauv. Kikuyuochloa H.Scholz Lloydia Delile Odontelytrum Hack. Penicillaria Willd. Pennisetum Rich. Pseudochaetochloa Hitchc. Raram Adans. Runcina Allamand Sericura Hassk.

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Kolczatek^[4], zadziornik, rogalica^[5] (Cenchrus L.) – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych. Obejmuje 107 gatunków. Rośliny te występują na wszystkich kontynentach w strefie międzyzwrotnikowej oraz w strefie umiarkowanej, zwłaszcza na półkuli południowej (sięgając do południowych krańców Afryki i Ameryki Południowej). Na półkuli północnej zasięg rodzaju sięga do południowych krańców Europy (Sycylia i Grecja), w Azji do Kazachstanu, Mongolii, północnych Chin i Japonii, w Ameryce Północnej rośliny z tego rodzaju sięgają po Kanadę na północy. Na rozległych obszarach Europy i Azji rośliny z tego rodzaju występują tylko jako introdukowane^[3]. Na różnych obszarach zawleczone gatunki z tego rodzaju są uciążliwymi gatunkami inwazyjnymi (zwłaszcza w południowej Afryce, w Australii, w Ameryce Północnej)^[6]. W Polsce jako przejściowo tylko dziczejący notowany jest jeden gatunek – kolczatek orzęsiony C. ciliaris^[4].

Trawy wyróżniające się tym, że płodne kłoski otoczone są w kwiatostanach kłoskami płonnymi, tworzącymi rodzaj okrywy, czasem twardniejącej i kolczastej. Niektóre gatunki z tego powodu są problematyczne na pastwiskach. Liczne gatunki z rodzaju mają także znaczenie użytkowe jako trawy pastewne, trawnikowe, niektóre dostarczają też jadalnego ziarna^[6].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny wiechlinowatych Poaceae, rzędu wiechlinowców Poales^[2]. W obrębie rodziny należy do podrodziny Panicoideae, plemienia Paniceae, podplemienia Cenchrinae^[7].

Wykaz gatunków^[3]

Cenchrus abyssinicus (Hack.) Morrone
Cenchrus agrimonioides Trin.
Cenchrus alopecuroides (L.) Thunb.
Cenchrus americanus (L.) Morrone
Cenchrus annuus (Mez) Morrone
Cenchrus arnhemicus (F.Muell.) Morrone
Cenchrus articularis (Trin.) M.W.Tornab. & W.L.Wagner
Cenchrus basedowii (Summerh. & C.E.Hubb.) Morrone
Cenchrus beckeroides (Leeke) ined.
Cenchrus biflorus Roxb.
Cenchrus brevisetosus (B.K.Simon) B.K.Simon
Cenchrus brownii Roem. & Schult.
Cenchrus cafer (Bory) Veldkamp
Cenchrus caliculatus Cav.
Cenchrus caudatus (Schrad.) Kuntze
Cenchrus chilensis (É.Desv.) Morrone
Cenchrus ciliaris L. – kolczatek orzęsiony
Cenchrus clandestinus (Hochst. ex Chiov.) Morrone
Cenchrus complanatus (Nees) Morrone
Cenchrus × cupreus (Thorpe) Govaerts
Cenchrus distachyus (E.Fourn.) Morrone
Cenchrus distichophyllus Griseb.
Cenchrus divisus (J.F.Gmel.) Verloove, Govaerts & Buttler
Cenchrus domingensis (Spreng. ex Schult.) Morrone
Cenchrus durus (Beal) Morrone
Cenchrus echinatus L.
Cenchrus elegans (Hassk.) Veldkamp
Cenchrus elymoides F.Muell.
Cenchrus exiguus (Mez) ined.
Cenchrus flaccidus (Griseb.) Morrone
Cenchrus flexilis (Mez) Morrone
Cenchrus foermerianus (Leeke) Morrone
Cenchrus geniculatus Thunb.
Cenchrus glaucifolius (Hochst. ex A.Rich.) ined.
Cenchrus gracilescens (Hochst.) Zon
Cenchrus gracillimus Nash
Cenchrus henryanus (F.Br.) M.W.Tornab. & W.L.Wagner
Cenchrus hohenackeri (Hochst. ex Steud.) Morrone
Cenchrus hordeoides (Lam.) Morrone
Cenchrus intectus (Chase) Morrone
Cenchrus lanatus (Klotzsch) Morrone
Cenchrus latifolius (Spreng.) Morrone
Cenchrus laxius (Clayton) Zon
Cenchrus ledermannii (Mez) ined.
Cenchrus longisetus M.C.Johnst.
Cenchrus longispinus (Hack.) Fernald
Cenchrus longissimus (S.L.Chen & Y.X.Jin) Morrone
Cenchrus × longistylus (Hochst. ex A.Rich.) Thulin & S.M.Phillips
Cenchrus massaicus (Stapf) Morrone
Cenchrus mezianus (Leeke) Morrone
Cenchrus michoacanus H.F.Gut. & Morrone
Cenchrus mitis Andersson
Cenchrus monostigma (Pilg.) Morrone
Cenchrus multiflorus J.Presl
Cenchrus mutilatus Kuntze
Cenchrus myosuroides Kunth
Cenchrus nanus (Engl.) ined.
Cenchrus nervosus (Nees) Kuntze
Cenchrus nodiflorus (Franch.) Zon
Cenchrus nubicus (Hochst.) Zon
Cenchrus occidentalis (Chase) Morrone
Cenchrus orientalis (Rich.) Morrone
Cenchrus palmeri Vasey
Cenchrus pauper (Steud.) Morrone
Cenchrus pedicellatus (Trin.) Morrone
Cenchrus pennisetiformis Steud.
Cenchrus peruvianus (Trin.) Morrone
Cenchrus petiolaris (Hochst.) Morrone
Cenchrus pilcomayensis (Mez) Morrone
Cenchrus pilosus Kunth
Cenchrus pirottae (Chiov.) Zon
Cenchrus platyacanthus Andersson
Cenchrus preslii (Kunth) ined.
Cenchrus prieurii (Kunth) Maire
Cenchrus procerus (Stapf) Morrone
Cenchrus prolificus (Chase) Morrone
Cenchrus pseudotriticoides (A.Camus) Voronts.
Cenchrus pumilus (Hack.) ined.
Cenchrus purpureus (Schumach.) Morrone
Cenchrus qianningensis (S.L.Zhong) Morrone
Cenchrus ramosus (Hochst.) Morrone
Cenchrus rigidus (Griseb.) Morrone
Cenchrus riparius (Hochst. ex A.Rich.) Morrone
Cenchrus robustus R.D.Webster
Cenchrus rupestris (Chase) Morrone
Cenchrus sagittatus (Henrard) Morrone
Cenchrus schweinfurthii (Pilg.) Zon
Cenchrus setaceus (Forssk.) Morrone
Cenchrus setiger Vahl
Cenchrus setosus Sw.
Cenchrus shaanxiensis (S.L.Chen & Y.X.Jin) Morrone
Cenchrus sichuanensis (S.L.Chen & Y.X.Jin) Morrone
Cenchrus sieberianus (Schltdl.) Verloove
Cenchrus somalensis Clayton
Cenchrus sphacelatus (Nees) Morrone
Cenchrus spinifex Cav.
Cenchrus squamulatus (Fresen.) Morrone
Cenchrus stramineus (Peter) Morrone
Cenchrus tempisquensis (R.W.Pohl) Morrone
Cenchrus thulinii (S.M.Phillips) Morrone
Cenchrus trachyphyllus (Pilg.) Morrone
Cenchrus tribuloides L.
Cenchrus trisetus (Leeke) Morrone
Cenchrus tristachyus (Kunth) Kuntze
Cenchrus uliginosus (Hack.) ined.
Cenchrus unisetus (Nees) Morrone
Cenchrus violaceus (Lam.) Morrone
Cenchrus weberbaueri (Mez) Morrone
Cenchrus yemensis (Deflers) ined.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-05-21] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-05-21] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Cenchrus L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-05-21].
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 54, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 51. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 164, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Genus Cenchrus L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-05-21].