Klasyfikator (językoznawstwo)

Ten artykuł od 2021-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Klasyfikator (ang. classifier, counting suffix) – morfem, słowo lub sufiks pośredniczące pomiędzy liczebnikiem a wyrazem określanym. Konstrukcja taka wygląda następująco:

• liczebnik dotyczy bezpośrednio klasyfikatora
• grupa liczebnik + klasyfikator dotyczy wyrazu określanego

Klasyfikatory występują w wielu językach. W angielskim i polskim istnieje klasa „rzeczowników niepoliczalnych”, łącząca się z różnymi klasyfikatorami. W polskim klasyfikatory są przeważnie opcjonalne. Po polsku można powiedzieć „jedno masło” czy „dwa piwa”.

Przykładowa konstrukcja: five (5) bottles (rzeczownik butelki w funkcji klasyfikatora) of (morfem łączący) beer (piwo)

Użycie odpowiedniego klasyfikatora (sufiksu klasyfikującego) jest dość trudne, gdyż jest zależne od typu, przeznaczenia czy kształtu rzeczy liczonej, jak np. w języku japońskim (類別詞 ruibetsushi), gdzie istnieje kilkadziesiąt klasyfikatorów. Niektóre z nich to:

• -nin (人) – ludzie
• -hiki (匹) – małe zwierzęta
• -ko (個) – wszystko poza ludźmi i zwierzętami, spełnia rolę klasyfikatora „uniwersalnego”
• -tō (頭) – duże zwierzęta
• -wa (羽) – ptaki
• -satsu (冊) – książki, magazyny ilustrowane, gazety
• -hon (本) – przedmioty cechujące się długością, może to być równie dobrze sznurek, jak i film czy butelka piwa
• -do (度) – wystąpienia (odpowiednik polskiego licznika „raz” w: 1 raz, 2 razy, ile razy)
• -kai (回) – powtórzenia
• -hai (杯) – szklanki, filiżanki, naczynia z zawartością płynu
• -mai (枚) – płaskie, cienkie przedmioty
• -dai (台) – pojazdy

Przykładowa konstrukcja: go-nin no Nihonjin → „pięciu Japończyków” → go (5) nin (klasyfikator ludzi) no (partykuła dzierżawcza) Nihonjin (Japończyk)

W językach posiadających bogaty zakres klasyfikatorów, niektóre można stosować w danym kontekście wymiennie (np. japońskiego -do można używać zamiast -kai), nie są to podziały tak sztywne, jak w przypadku rodzajów gramatycznych.

W języku chińskim klasyfikator jest obowiązkowym elementem pojawiającym się między liczebnikiem a rzeczownikiem. Przypisanie klasyfikatorów do kategorii (czasami wcale nieoczywistych) jest w chińszczyźnie sztywne.