Kalunja

Kalunja
‏قالونيا‎
Ilustracja
Państwo

 Mandat Palestyny

Dystrykt

Dystrykt Jerozolimy

Wysokość

650 m n.p.m.

Populacja (1945)
• liczba ludności


1260

Data zniszczenia

11 kwietnia 1948

Powód zniszczenia

atak Hagany

Obecnie

Mewasseret Cijjon

Położenie na mapie Mandatu Palestyny
Mapa konturowa Mandatu Palestyny, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kalunja”
Ziemia31°47′39″N 35°09′27″E/31,794167 35,157500
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Kalunja (arab. قالونيا) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Jerozolimy w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona i zniszczona podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny, po ataku sił żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagana 11 kwietnia 1948 roku.

Położenie

Kalunja leżała na wschodnich zboczach wzgórza na wysokości 650 metrów n.p.m. w Górach Judzkich, w odległości 6 km na zachód od Jerozolimy. Według danych z 1945 roku do wsi należały ziemie o powierzchni 484,4 ha. We wsi mieszkało wówczas 1260 osób, w tym 350 Żydów[1].


Własność gruntów Powierzchnia gruntów [ha]
Arabowie 359,4
Żydzi 108,4
publiczne 16,6
Razem 484,4
Rodzaj użytkowanych gruntów Powierzchnia arabska [ha] Powierzchnia żydowska [ha]
uprawy nawadniane 102,2 20,2
uprawy zbóż 84,6 10,9
uprawy oliwek 20 0
nieużytki 181,4 62,4
zabudowane 7,8 14,9


Historia

Wieś Kalunja została zidentyfikowana z kananejskim miastem Mosa[a]. W 71 roku cesarz Wespazjan osiedlił w osadzie 800 rzymskich żołnierzy, zmieniając jej nazwę na Colonia Amosa lub Colonia Emaus[2]. W okresie panowania Bizancjum nazwa ewoluowała na Koloneia, a w czasach krzyżowców na Qalonie lub Kalunja. Arabski historyk Mujir al-Din wymienia wieś w 1192 roku, informując, że była ona położona w pobliżu Jerozolimy[2]. Tureckie sprawozdania podatkowe z 1596 roku wymieniają Kalunja jako małą wieś, której mieszkańcy płacili podatki z upraw pszenicy, jęczmienia i oliwek, oraz hodowli kóz i pszczół[3]. Pod koniec XIX wieku była opisywana jako niewielkiej wielkości wieś, położona na zboczu wzgórza nad drogą prowadzącą do Jerozolimy. Podróżnicy informowali, że znajdował się w niej „nowoczesny” zajazd. Mieszkańcy hodowali drzewa pomarańczowe i cytrusy, które rosły w całej dolinie[4]. W wyniku I wojny światowej, w 1918 roku cała Palestyna przeszła pod panowanie Brytyjczyków, którzy utworzyli Mandat Palestyny. W okresie panowania Brytyjczyków Kalunja była małą wsią[1]. Podczas arabskich zamieszek w Palestynie (1929 r.) kilku mieszkańców Kalunji wdarło się do sąsiedniego żydowskiego osiedla Moca i zaatakowało odosobniony dom należący do rodziny Maklef – zginął ojciec, matka, syn, dwie córki i ich dwoje gości. Troje dzieci uciekło przez tylne okno i dzięki temu przeżyło. Jednym z nich był Mordechaj Maklef. Napastnicy zabili także samotnego policjanta i pasterza zatrudnionego przez rodzinę Maklef[5].



Przyjęta 29 listopada 1947 roku Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 zakładała podział Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie. Plan podziału przyznawał obszar wioski Kalunja państwu arabskiemu[6]. Żydzi zaakceptowali plan podziału, jednak Arabowie doprowadzili dzień później do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny. Już w grudniu 1947 roku wieś zajęły arabskie milicje, które atakowały żydowską komunikację w okolicy. Z tego powodu siły żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagana przeprowadziły operację Nachszon, podczas której 11 kwietnia 1948 roku siły Palmach zajęły wieś. Wysiedlono wówczas wszystkich jej mieszkańców, a większość budynków wyburzono[1].

Miejsce obecnie

Tereny wsi włączono w obszar żydowskiej miejscowości Mewasseret Cijjon. Palestyński historyk Walid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski Kalunja: „Tylko kilka domów wciąż stoi, w południowo-zachodniej części terenu jest cmentarz. Mają one łukowate drzwi i okna. Jeden z domów jest obecnie zajmowany przez żydowską rodzinę. Po całym terenie rozproszony jest kamienny gruz, części zawalonych dachów cementowych i żelazne ramy okienne. Nadal stoi stara synagoga zbudowana w 1871 roku; ma ona łukowe bramy i okna. Obszar porasta dzika trawa, która jest co roku wypalana, aby wyczyścić podejście do sąsiedniej osady. Zachowały się tarasy wsi. Teren porastają drzewa migdałowe, figowe i oliwki[1].

Uwagi

  1. Zobacz: Księga Jozuego 18,26: „I Misfe, i Kafara, i Mosa”. Tłumaczenie według Biblii gdańskiej.

Przypisy

  1. a b c d Welcome To Qalunya. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2014-10-19]. (ang.).
  2. a b Khalidi 1992 ↓, s. 309.
  3. Hütteroth 1977 ↓, s. 118.
  4. Conder 1883 ↓, s. 17.
  5. Segew 1999 ↓, s. 324.
  6. Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2014-10-18]. (ang.).

Bibliografia

  • Claude Reignier Conder, H.H. Kitchener: The Survey of Western Palestine. London: Committee of the Palestine Exploration Fund, 1883.
  • Wolf-Dieter Hütteroth, Kamal Abdulfattah: Historical Geography of Palestine, Transjordan and Southern Syria in the Late 16th Century. Erlanger Geographische Arbeiten. Erlangen: Vorstand der Fränkischen Geographischen Gesellschaft, 1977.
  • Walid Chalidi: All That Remains: The Palestinian Villages Occupied and Depopulated by Israel in 1948. Washington D.C.: Institute for Palestine Studies, 1992. ISBN 0-88728-224-5.
  • Tom Segew: One Palestine, Complete. Metropolitan Books, 1999. ISBN 0-8050-4848-0.
  • p
  • d
  • e
Wsie arabskie w Palestynie wyludnione w 1948 roku
Dystrykt Akki
Dystrykt Bajsanu
Dystrykt Beer Szewy
Dystrykt Dżaninu
Dystrykt Gazy
Dystrykt Hajfy
Dystrykt Hebronu
Dystrykt Jafy
Dystrykt Jerozolimy
Dystrykt Nazaretu
Dystrykt Ramli
Dystrykt Safedu
Dystrykt Tyberiady
Dystrykt Tulkarm
  • Bajjarat Hannun
  • Al-Dżalama
  • Chirbat al-Manszija
  • Chirbat az-Zababida
  • Chirbat Bajt Lid
  • Chirbat Zalafa
  • Fardisja
  • Ghabat Kafar Sur
  • Kafr Saba
  • Kakun
  • Al-Manszija
  • Miska
  • Ramal Zajta
  • Tabsur
  • Umm Chalid
  • Wadi al-Hawaris
  • Wadi Kabbani