Josef Hellmesberger Jr.

Pseudonim

„Pepi”

Data i miejsce urodzenia

9 kwietnia 1855
Wiedeń

Pochodzenie

austriackie

Data i miejsce śmierci

26 kwietnia 1907
Wiedeń

Przyczyna śmierci

niewydolność nerek

Instrumenty

skrzypce

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, skrzypek, dyrygent

Multimedia w Wikimedia Commons

Josef „Pepi” Hellmesberger Jr. (ur. 9 kwietnia 1855 w Wiedniu, zm. 26 kwietnia 1907 tamże)^[1]^[2] – austriacki kompozytor, skrzypek i dyrygent.

Życiorys

Urodził się w rodzinie z tradycjami muzycznymi. Muzykami również byli: ojciec Josef (1828–1893), dziadek Georg (1800–1873), stryj Georg (1830–1852) i brat Ferdinand (1863–1940)^[3]. Studiował teorię muzyki i grę na skrzypcach u swojego ojca w Konserwatorium Wiedeńskim^[1]^[3]. Po raz pierwszy wystąpił publicznie w wieku 8 lat; mając 15 lat wykonywał partię skrzypiec w kwartecie ojca (Hellmesberger Quartett(inne języki))^[1]^[2]; jako 18-latek stał się ulubieńcem Wiednia, nazywanym „koronowanym księciem Pepi”^[2].

Jego kariera na krótko została związana z wojskiem – jako solista został przydzielony do orkiestry regimentu miejskiego (Hoch- und Deutschmeister), którego koncerty przy promenadzie i muzyka na balach były ważną częścią wiedeńskiego życia muzycznego^[1]^[2]. Najwcześniejsze jego kompozycje to utwory taneczne skomponowane podczas trzyletniej służby wojskowej^[2].

W 1875 został drugim skrzypkiem w Hellmesberger Quartett, w 1891 przejął od ojca kierowanie kwartetem, z którym odbywał tournée m.in. do Turcji i Egiptu^[1]^[4]. W 1878 został profesorem klasy skrzypiec w Wiedeńskim Konserwatorium. W tym samym roku został solistą w dworskiej kapeli (Hofkapelle) i operze (Hofoper), a w 1884 – koncertmistrzem i dyrygentem w tejże operze. W 1890 zastąpił Hansa Richtera na stanowisku kapelmistrza kapeli dworskiej. W latach 1901–1903 był dyrygentem Filharmonii Wiedeńskiej^[1]^[2], a w latach 1904–1905 kapelmistrzem opery dworskiej w Stuttgarcie^[2]^[3]^[4].

Zmarł w wieku 52 lat, z powodu niewydolności nerek. Został pochowany na wiedeńskim cmentarzu Hietzinger.

Twórczość

Jego dorobek kompozytorski obejmuje 6 baletów, pieśni i tańce^[1]^[4] oraz 22 operetki, które nie odegrały poważniejszej roli w historii tego gatunku, ale niektóre były często grywane, m.in. Der Graf von Gleichen (1880), Rikiki (1887), Das Veilchenmädel (1904), Der Triumph des Weibes (1906)^[1]^[3]^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Michniewicz 1993 ↓, s. 173.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Evidon 2004 ↓.
↑ ^a ^b ^c ^d Barbara Boisits, Christian Fastl: Hellmesberger (Helmesberger), Familie. [w:] Oesterreichisches Musiklexikon online [on-line]. 2019-12-06. [dostęp 2020-01-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-27)]. (niem.).
↑ ^a ^b ^c Aryeh Oron: Joseph Hellmesberger, Jr. (Composer, Arranger). [w:] Bach Cantatas Website [on-line]. 2009-10. [dostęp 2020-01-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-27)]. (ang.).
↑ Chodkowski 1995 ↓, s. 361.

Bibliografia

Jerzy Michniewicz: Hellmesberger Joseph II. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 4: HIJ część biograficzna. Kraków: PWM, 1993, s. 172-173. ISBN 83-224-0453-0. (pol.).
Richard Evidon: Hellmesberger family. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. H. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 361. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).

Linki zewnętrzne

Josef Hellmesberger Jr. – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Dyskografia Josefa Hellmesbergera, Jr. w bazie MusicBrainz (ang.)
Josef Hellmesberger Jr. w bazie Discogs.com (ang.)
Josef Hellmesberger Jr.. tribalsmile.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-11-11)]. w Music Encyclopedia (ang.)
Josef Hellmesberger Jr.. aeiou.iicm.tugraz.at. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-06)]. w Österreich-Lexikon (niem.)
Josef Hellmesberger Jr. w The Johann Strauss Society of Great Britain (ang.)