Jacek Bartosiak

Jacek Bartosiak

Data i miejsce urodzenia	10 grudnia 1976 Warszawa
Zawód, zajęcie	adwokat, publicysta
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Jacek Bartosz Bartosiak (ur. 10 grudnia 1976 w Warszawie^[1]) – polski prawnik, publicysta zajmujący się geopolityką i strategią^[2][3], założyciel think-tanku Strategy&Future^[4].

Działalność

Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Dyrektor Programu Gier Wojennych i Symulacji Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego^[5]; Senior Fellow w The Potomac Foundation w Waszyngtonie^[6]. W latach 2013–2015 był ekspertem oraz członkiem rady Fundacji Narodowe Centrum Studiów Strategicznych^[7][8].

W 2016 obronił doktorat pt. „Geostrategiczna Sytuacja USA i Chin na Zachodnim Pacyfiku i w Eurazji a amerykańska koncepcja wojny powietrzno-morskiej” w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk (ISP PAN). Jeden z recenzentów, Stanisław Koziej, przy ogólnie pozytywnej ocenie pracy doktorskiej, wniósł o jej dopuszczenie do publicznej obrony pomimo dostrzeżenia w niej poważnych braków formalnych. Stwierdził, że „słabością rozprawy jest brak wyodrębnionej części metodologicznej, w której przedstawiona byłaby procedura zrealizowanych w ramach doktoratu badań naukowych”^[9]. W 2024 Rada Naukowa ISP PAN pozbawiła Jacka Bartosiaka stopnia doktora ze względu na ujawnienie, że w znacznej części stanowi ona plagiat opracowań anglojęzycznych^[10][11].

Był również ekspertem Fundacji Republikańskiej i członkiem Rady Budowy Okrętów^[7]. Jest założycielem i właścicielem think thanku Strategy & Future oraz współzałożycielem studia Play of Battle^[12], zajmującego się przygotowaniem symulacji wojskowych. Współpracownik Nowej Konfederacji^[13]. W latach 2017–2018 członek Zespołu Doradczego Pełnomocnika Rządu ds. Centralnego Portu Komunikacyjnego^[2]. 19 sierpnia 2018 roku został powołany przez Mikołaja Wilda na prezesa spółki celowej do spraw budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego^[14]. 19 lutego 2019 roku zrezygnował z tej funkcji^[15].

Prowadzi kanał w serwisie YouTube, gdzie publikuje swoje wykłady o geopolityce i geostrategii^[16]. Założyciel i właściciel portalu zajmującego się geopolityką Strategy&Future^[17].

Krytyka

Twórczość Bartosiaka spotyka się z krytyką niektórych członków środowiska naukowego i eksperckiego. Zarzuca się mu, iż w swojej publicystyce ma wybiórczo dobierać fakty w celu przedstawiania swojego światopoglądu, a nie naukowo dążyć do poznania prawdy. Michał Lubina publicystykę Bartosiaka określił geopolityzmem, który definiuje jako „postrzeganie wszystkich sfer życia politycznego przez nadrzędny pryzmat geopolityki”^[18]. Zwraca się uwagę na braki warsztatowe i w bibliografii, błędy faktograficzne i w chronologii (pokonanie Napoleona przez Rosję następuje przed rozbiorami Polski, zaś pucz Janajewa – po rozpadzie ZSRR)^[19][18], jednostronne oparcie się na źródłach oraz pobieżne i wybiórcze cytowanie wybranych autorów, np. Jana Sowy czy Immanuela Wallersteina. Zdaniem Karola Kaźmierczaka na krytyczny odbiór publicystyki Bartosiaka ma wpływać także stawianie szczegółowych, oderwanych od faktów tez, na podstawie których wysnuwa daleko idące wnioski^[19] oraz, według Lubiny i Piotra Wójcika, przedstawianie samej geopolityki jako wiedzy niemal tajemnej i skrywanej przed laikami, ocierając się niekiedy o teorie spiskowe^[18][20]. Podobnie Andrzej Kohut zarzucił, że w tym celu Bartosiak posługuje się hermetycznym językiem, którym opakowuje uproszczone wnioski. Dodatkowo często powołuje się na wiedzę pochodzącą z rozmów z niewymienianymi z nazwiska „ważnymi ludźmi”, co utrudnia jej weryfikowanie. Bartosiak ma też bazować na społecznej niechęci do rodzimych elit oraz kompleksu do Zachodu^[21].

Zarzuca się także Bartosiakowi wewnętrzną sprzeczność części wywodów oraz determinizm geograficzny – zbytnie skupianie się na czynnikach geograficznych, wyprowadzając na ich podstawie rzekomo „odwieczne”, „żelazne” oraz „obiektywne prawa geopolityki”^[20][22], które uznawane są za „kamień filozoficzny” objaśniający politykę międzynarodową^[23]. Ignoruje przy tym uwarunkowania kulturowe, ekonomiczne, polityczne, czy społeczne (np. kryzys tożsamości społeczeństw europejskich)^[19]. Jacek Sokołowski z kolei zarzucił, że w swoich rozważaniach Bartosiak w zbytnim stopniu pomija istnienie Unii Europejskiej^[24]. W publicystyce Bartosiak bezkrytycznie przyjmuje tradycyjne, XIX-wieczne, darwinistyczne koncepcje geopolityczne (Halford Mackinder, Alfred Mahan, Rudolf Kjellén), pomijając ich późniejsze podważenie w nauce o stosunkach międzynarodowych oraz fakt, że większość tamtych koncepcji z założenia miała służyć uzasadnianiu imperialistycznych polityk ówczesnych mocarstw, w tym ekspansjonizmu III Rzeszy (Friedrich Ratzel, Karl Haushofer)^[22]. Lubina jako niepokojące określił używanie przez Bartosiaka terminu Lebensraum w sposób neutralny^[18].

Krzysztof Wojczal skrytykował książkę Armia nowego wzoru z 2022 roku, zarzucając jej autorom, że założyli tylko jeden możliwy wariant strategiczny i na dodatek najkorzystniejszy dla Polski, ignorując pozostałe scenariusze^[25]. Wojczal wytknął, że rzeczywistość zweryfikowała książkę negatywnie już w miesiąc po jej publikacji, tj. po inwazji Rosji na Ukrainę^[26].

Do głosów krytycznych Jacek Bartosiak odniósł się m.in. w wywiadzie przeprowadzonym przez Igora Janke, pt. Heartland, Rimland, pętla, wieża i drabina. 2,5h o Bartosiaku, jego języku, ideach, wojnie i Polsce^[1].

Zarzuty plagiatów

Michał Piegzik(inne języki) zarzucił Bartosiakowi, że jeden z rozdziałów jego doktoratu może być plagiatem^[27]. Do podobnych wniosków w odniesieniu do innego rozdziału doktoratu Bartosiaka doszedł Jarosław Centek^[28]. W obronie Jacka Bartosiaka i jego pracy wypowiedział się Bogdan Góralczyk, który był promotorem doktoratu^[29]. W wyniku zleconej przez Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk (ISP PAN) analizy, którą przeprowadził zespół pod kierownictwem Piegzika, a której wyniki przedstawiono we wrześniu 2023, stwierdzono, że skopiowane treści stanowią 73% doktoratu Bartosiaka. Bartosiakowi zarzucono fałszowanie przypisów, błędy merytoryczne, brak metodologii naukowej i brak jasno postawionej tezy^[30]. W efekcie Komisja Etyki ISP PAN na posiedzeniu z 21 września 2023 podjęła jednogłośnie uchwały, w wyniku których wszczęto procedurę ewentualnej rewizji decyzji nadania Jackowi Bartosiakowi stopnia doktora^[30][31]. Jacek Bartosiak nie zgodził się z zarzutami, przedstawiając na poparcie swojego stanowiska opinie profesora Tomasza Grosse i doktora Damiana Flisaka^[32].

14 czerwca 2024 roku Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk poinformował o odebraniu Bartosiakowi stopnia naukowego doktora Jackowi Bartosiakowi^[10][11][33]. Za oświadczeniem PAN opublikowane zostało oświadczenie Michała A. Piegzika, który opisał celowość i przyczyny podjęcia pracy zespołu, którego celem było wyjaśnienie czy „Jacek Bartosiak przypisał sobie autorstwo istotnych fragmentów cudzych ustaleń naukowych i jeżeli doszło do takiego procederu, to w jakim zakresie”. Raport z tej pracy stał się podstawą odebrania tytułu doktorskiego przez PAN^[34]. Jacek Bartosiak zapowiedział odwołanie się od decyzji ISP PAN^[35].

Według Bartłomieja Radziejewskiego Bartosiak w książce „Rzeczpospolita między lądem a morzem. O wojnie i pokoju” miał przytaczać fragmenty jego eseju bez ujęcia ich w cudzysłów lub oznaczenia odpowiednim przypisem, co zostało przez politologa określone jako „pozorowanie własnego autorstwa”^[36].

W czerwcu 2024 roku Jarosław Wolski poinformował, że jeden z tekstów Bartosiaka opublikowanych przez Fundację Narodowe Centrum Studiów Strategicznych stanowi plagiat raportu Center for Strategic and Budgetary Assessment(inne języki). Według wyliczeń Wolskiego, ok. 4600 z 5300 (ok. 87%) słów tekstu Bartosiaka pokrywa się z powyższym opracowaniem^[37].

Publikacje książkowe

• 2016: Pacyfik i Eurazja. O wojnie, Asian Century, ISBN 978-83-945749-0-1^[38].
• 2018: Rzeczpospolita między lądem a morzem. O wojnie i pokoju, Zona Zero, ISBN 978-83-950-1936-4^[39].
• 2019: Przeszłość jest prologiem, Fronda, ISBN 978-83-66177-43-7^[40].
• 2020: Koniec końca historii, Nowa Konfederacja, ISBN 978-83-959370-5-7^[41].
• 2021: Wojna w Kosmosie (razem z Georgem Friedmanem), Zona Zero, ISBN 978-83-66814-17-2^[42].
• 2021: Nadchodzi III wojna światowa. Czy Ameryka porzuci Polskę na pastwę Rosji? (razem z Piotrem Zychowiczem), wydawnictwo Rebis, ISBN 978-83-8188-364-1.
• 2022: Armia nowego wzoru (współautor), Zona Zero, ISBN 978-83-66814-36-3.
• 2022: Atak na Ukrainę! Czy Putin rozpętał III wojnę światową? (razem z Piotrem Zychowiczem), wydawnictwo Rebis, ISBN 978-83-818-8935-3.
• 2023: Najlepsze miejsce na świecie. Gdzie Wschód zderza się z Zachodem, wydawnictwo Literackie, ISBN 978-83-08-08071-9.
• 2023: Wojna o Ukrainę. Wojna o świat (razem z Piotrem Zychowiczem), wydawnictwo Rebis, ISBN 978-83-83-38104-6.

Życie prywatne

Ma trzy córki^[43]. Pasjonat polskiej literatury oraz historii wojskowości. Wychowywał się na warszawskim Żoliborzu.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona prywatna