Język tolai

Tolai
Obszar

Nowa Brytania, Nowa Irlandia (Papua-Nowa Gwinea)

Liczba mówiących

81 tys.[1]

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
Ethnologue 3 środek szerszej komunikacji↗
Kody języka
ISO 639-3 ksd
IETF ksd
Glottolog kuan1248
Ethnologue ksd
WALS tla
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język tolai, także: kuanua[2][3], gunantuna[1][4][5], tuna[1][4] – język austronezyjski używany na półwyspie Gazelle w Papui-Nowej Gwinei, a także na pobliskich terenach Nowej Brytanii i Nowej Irlandii[2]. Według danych z II poł. XX w. posługuje się nim 81 tys. osób[1].

Był wykorzystywany jako lingua franca w działalności misjonarskiej[6]. Pod wpływem zachodnim powstało piśmiennictwo w tym języku[2]. Dawniej bywał określany jako „język nowobrytyjski”[4].

Leksykalnie jest stosunkowo odrębny od pozostałych języków Nowej Brytanii. Część zasobu leksykalnego łączy go z językiem nakanai, co może wynikać z historii handlu między regionami[4].

Spotykane są różne nazwy na określenie tego języka, przy czym określenie „tolai” (nazwa grupy etnicznej) jest preferowane w nowszej literaturze[7]. Sam lud Tolai posługuje się wyrażeniem a tinata tuna („prawdziwy”[8] lub „rdzenny język”[7]). Nazwa „kuanua”, spopularyzowana przez misjonarzy, również jest w użyciu[7].

Jest zapisywany alfabetem łacińskim (historycznie wypracowano kilka wersji ortografii)[2]. Niemniej wzrosło znaczenie tok pisin w roli języka pisanego[9].

Przypisy

  1. ↑ a b c d David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Kuanua, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2021-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06]  (ang.).
  2. ↑ a b c d Mühlhäusler 2014 ↓, s. 196.
  3. ↑ Chowning 1969 ↓, s. 24, 37.
  4. ↑ a b c d Chowning 1969 ↓, s. 24.
  5. ↑ Holger Jebens: After the Cult: Perceptions of Other and Self in West New Britain (Papua New Guinea). New York: Berghahn Books, 2013, s. 49 (przyp. 12). ISBN 978-0-85745-798-1. OCLC 426817300. [dostęp 2022-08-24]. (ang.).
  6. ↑ Craig Volker. What are “church lingua franca” in PNG?. „The National”, 2018-11-02. [dostęp 2022-08-14]. [zarchiwizowane z adresu 2022-08-14]. (ang.). 
  7. ↑ a b c Terry Crowley, John Lynch, Malcolm Ross: The Oceanic Languages. Abingdon–New York: Routledge, 2002, s. 22. DOI: 10.4324/9780203820384. ISBN 978-0-203-82038-4. ISBN 978-0-415-68155-1. OCLC 847627595. (ang.).
  8. ↑ JohnJ. Lynch JohnJ., Pacific Languages: An Introduction, Honolulu: University of Hawaiʻi Press, 1998, s. 40, DOI: 10.2307/j.ctv893h2b, ISBN 978-0-8248-1898-2, ISBN 978-0-8248-4258-1, ISBN 978-0-8248-8183-2, OCLC 605554571, JSTOR: j.ctv893h2b  (ang.).
  9. ↑ Mühlhäusler 2014 ↓, s. 197.

Bibliografia

  • Ann Chowning: The Austronesian languages of New Britain. W: A. Capell, Ann Chowning, S.A. Wurm: Papers in Linguistics of Melanesia No. 2. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1969, s. 17–45, seria: Pacific Linguistics A-21. DOI: 10.15144/PL-A21. ISBN 0-85883-002-7. OCLC 871658881. [dostęp 2023-09-23]. (ang.).
  • Peter Mühlhäusler: ‘Reducing’ Pacific languages to writings. W: John E. Joseph, Talbot J. Taylor (red.): Routledge Library Editions: Linguistics. T. 4: Ideologies of Language. Abingdon–New York: Routledge, 2014, s. 189–205. DOI: 10.4324/9781315880341. ISBN 978-0-415-71578-2. ISBN 978-1-315-88034-1. OCLC 1268179820. (ang.).
  • J9U: 987007548339905171