Instrument mechaniczny

Instrument mechaniczny – instrument muzyczny odtwarzający utwory zapisane na wałkach (lub płytach) ze sztyftami (kołkami), lub na perforowanej taśmie (lub płycie)^[1]. Siłą napędową jest sprężyna, ciężarki, silnik elektryczny lub ręka obracająca korbę^[2].

Kołki oraz otwory rozmieszczone są w określonej sekwencji. Obracanie wałka lub płyty i przesuwanie taśmy powodują przemieszczanie się kołków i otworów wzdłuż mechanizmu dźwigniowego, który połączony jest z przyrządami wzbudzającymi drgania elementów dźwiękotwórczych instrumentu. W katarynce i fonoli uruchamiane są wentyle pod piszczałkami, w szafie grającej i w pianoli – młoteczki uderzające w struny (w szafie grającej również bębenki, dzwonki itp.), w pozytywce – odpowiednio nastrojone stalowe zęby^[2].

Instrumenty mechaniczne znane były w Bizancjum, starożytnej Grecji i Rzymie. W Europie szczyt popularności miały w XIX wieku. Współcześnie są rzadko spotykane^[2].