Herb województwa krakowskiego

Herb województwa krakowskiego – w polu czerwonym orzeł w złotej koronie, z głową zwróconą w lewo, przez skrzydła ma złotą linię. Jest to też herb ziemi krakowskiej[1].

Opisy w źródłach historycznych

Ziemia krakowska. Oto początek mojej opowieści. Dawnym symbolem całego Królestwa Polskiego i jego stolicy jest orzeł biały, dzierżący na głowię złotą koronę, z rozpostartymi skrzydłami, ozdobiony złotą pręgą, w czerwonym polu; jedynie król, książę i monarcha Polski zwykł nosić ten znak w swojej tarczy, a także ziemia krakowska, matka i metropolia, stolica wszystkich ziem i krain Królestwa Polskiego; nikomu innemu nie wolno używać symbolu o tak wyrazistym blasku, podobnego do znaku sąsiedniego Cesarstwa Rzymskiego: tak jak ono nosi czarnego orła w złotym polu, tak Królestwo Polskie nosi białego w czerwonym. Jednakże żaden inny król nie może z królem lub Królestwem Polskim pod względem tożsamości i doskonałości symbolu konkurować. Przez wzgląd na Wielkie Księstwo Litewskie król Polski pieczętuje się uzbrojonym mężczyzną, trzymającym w wyciągniętej ręce miecz błyszczący, niosącym na ramieniu podwójny krzyż, na białym koniu.

Krakowskie Woiewodztwo ná choragwi używa Orłá białłego w złotey Koronie, w cżerwonym polu, á przez skrzydłá ma złota linia.

[W] czerwonem polu orzeł biały w złotej koronie, ze złotą na skrzydłach pręgą.

Encyklopedia powszechna, tom 27[4]

Dawniej

Za czasów Królestwa Polskiego oraz Rzeczypospolitej Obojga Narodów wizerunek orła krakowskiego nie był sprecyzowany. Na ilustracji do Statutu Łaskiego widnieje orzeł zwrócony w lewo, bez złotej pręgi na skrzydłach. W późniejszej ikonografii pojawia się złota przepaska, ale orzeł czasem zwrócony jest w prawo. Dopiero herby w królestwie kongresowym i II Rzeczypospolitej były dokładnie opisane.

Współcześnie

Dziś do herbu województwa krakowskiego nawiązują herby województw małopolskiego i świętokrzyskiego.

Galeria

  • Herb ziemi krakowskiej w Statucie Łaskiego (1506).
    Herb ziemi krakowskiej w Statucie Łaskiego (1506).
  • Herb województwa krakowskiego na sklepieniu dawnej Izby Poselskiej na Zamku Królewskim w Warszawie.
    Herb województwa krakowskiego na sklepieniu dawnej Izby Poselskiej na Zamku Królewskim w Warszawie.
  • Herb województwa krakowskiego w herbarzu Kaspra Niesieckiego (1743).
    Herb województwa krakowskiego w herbarzu Kaspra Niesieckiego (1743).
  • Herb województwa krakowskiego w XIX-wiecznym wydaniu herbarza Bartosza Paprockiego (1858).
    Herb województwa krakowskiego w XIX-wiecznym wydaniu herbarza Bartosza Paprockiego (1858).
  • Herb województwa krakowskiego w herbarzu Bolesława Starzyńskiego (1875–1900).
    Herb województwa krakowskiego w herbarzu Bolesława Starzyńskiego (1875–1900).
  • Herb województwa krakowskiego w Podręczniku geografii ojczystej Wł. Dyniewicza (1894).
    Herb województwa krakowskiego w Podręczniku geografii ojczystej Wł. Dyniewicza (1894).
  • Herb województwa krakowskiego w wykonaniu Stanisława Eljasz-Radzikowskiego na jednej z pocztówek wydanych przez Towarzystwo Szkoły Ludowej (1910).
    Herb województwa krakowskiego w wykonaniu Stanisława Eljasz-Radzikowskiego na jednej z pocztówek wydanych przez Towarzystwo Szkoły Ludowej (1910).
  • Współczesna rekonstrukcja herbu województwa krakowskiego z czasów I Rzeczypospolitej.
    Współczesna rekonstrukcja herbu województwa krakowskiego z czasów I Rzeczypospolitej.
  • Herb województwa krakowskiego w czasach Kongresówki.
    Herb województwa krakowskiego w czasach Kongresówki.
  • Herb województwa krakowskiego w czasach II Rzeczypospolitej.
    Herb województwa krakowskiego w czasach II Rzeczypospolitej.

Przypisy

  1. ↑ Barbara Miodońska, Przedstawienie państwa polskiego w Statucie Łaskiego z r. 1506, w: Folia Historiae Artium, t. 5, Kraków 1968. s. 34.
  2. ↑ Jan Długosz: Joannis Dlugossii Senioris Canonici Cracoviensis Opera omnia = Jana Długosza kanonika krakowskiego dzieła wszystkie. Vol. 1, Vita S. Stanislai : vita B. Kunegundis : vitae episcoporum poloniae : vita Sbignei de Oleśnica cardinalis : Clenodia. Banderia Prutenorum : Epistolae. Kraków: 1887, s. 560.
  3. ↑ Marcin Bielski: Kronika polska, Marcina Bielskiego. Nowo przez Ioach.[ima Bielskiego syna iego wydana.]. Kraków: 1597, s. 4.
  4. ↑ Samuel Orgelbrand: Encyklopedyja powszechna. Tom dwudziesty siódmy. Warszawa: 1867, s. 640.

Bibliografia

  • Projekt Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie nadania herbów województwom, AAN, PRM 59-10, s. 18-21

Linki zewnętrzne

  • Wojciech Drelicharz, Zenon Piech: Studium historyczno-heraldyczne. 1999.