Gwara ostródzka

Ten artykuł wymaga uzupełnienia informacji. Artykuł należy uzupełnić o istotne informacje: dopisać cechy gwary ostródzkiej. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Gwary ostródzkie – gwara dialektu mazowieckiego^[1] używana na terenie Ostródy, w południowej części powiatu ostródzkiego, a także częściowo na obszarze powiatu olsztyńskiego i nidzickiego^[2]. W systemach wyróżniających dialekt chełmińsko-kociewsko-warmiński gwara ta uznawana jest za jego część. Wcześniej klasyfikowano ją także jako gwarę dialektu wielkopolskiego^[3].

Zasięg gwary

Gwary ostródzkie sąsiadują z gwarami Mazur, Warmii i ziemi lubawskiej, zaś od północy z nowymi dialektami mieszanymi^[2].

Granice tych gwar wyznaczają w przybliżeniu następujące wsie^[2]:

• w powiecie ostródzkim: Ulnowo (gmina Grunwald, od południa), Glaznoty (gmina Ostróda), Lipowo (gmina Ostróda, od zachodu), Ruś Mała (gmina Ostróda) i Liwa (gmina Miłomłyn, od północy)
• w powiecie olsztyńskim: Witułty (gmina Olsztynek), Mierki (gmina Olsztynek), Swaderki (gmina Olsztynek, od wschodu)
• w powiecie nidzickim: Lipowo (gmina Kozłowo), Turówko (gmina Kozłowo)

Cechy gwary

Cechy fonetyczne^[4]:

• brak mazurzenia;
• jabłonkowanie: wjeśk «wierzch», zapuściony «zapuszczony»;
• fonetyka międzywyrazowa nieudźwięczniająca;
• asynchroniczna wymowa spółgłosek wargowych miękkich: do stawjania «do stawiania», pchiasek «piasek»;
• przechodzenie nagłosowego ja- > je- i ra- > re- w niektórych wyrazach: jek «jak», reno «rano».

Cechy leksykalne^[4]: ajnu «tam»; bisziek «byczek»; kej «kiedy»; kejbi «gdyby»; porwać «ukraść» i t. d.

Przypisy

Bibliografia

• Karol Dejna: Atlas gwar polskich, t. 2. Mazowsze. Warszawa, 2000.
• Stanisław Dubisz: Elementy rodzime i obcojęzyczne w słownictwie gwar ostródzko-warmińsko-mazurskich. W: Z Polskich Studiów Slawistycznych. Warszawa, 1978, s. 233—245.
• Stanisław Dubisz: Relikty bałtyckiego substratu językowego w nazewnictwie roślinnym gwar ostródzko-warmińsko-mazurskich. W: Bałto-słowiańskie związki językowe, pod red. Michała Kondratiuka. Wrocław, 1990, s. 87—94.