Chorwackie Siły Obrony
Za dom spremni! | |
Historia | |
Państwo | Herceg-Bośnia |
---|---|
Sformowanie | 22 stycznia 1991 |
Rozformowanie | 16 kwietnia 1993 |
Komendanci | |
Pierwszy | Ante Paradžik |
Konflikty zbrojne | |
Wojna w Chorwacji Wojna w Bośni i Hercegowinie | |
Chorwackie Siły Obrony (Hrvatske obrambene snage, HOS) – paramilitarna formacja związana z nacjonalistyczną Chorwacką Partią Praw. Jednostka sformowana została 22 stycznia 1991 roku a swą działalność zakończyła 16 kwietnia 1993 roku i w pierwszym etapie wojny o niepodległość Chorwacji wielokrotnie brała udział w walkach wspierając regularne siły wojskowe. Przez kilka miesięcy walczyła również w Bośni. Formacja budziła kontrowersje ze względu na ideologię oraz nawiązania do Niezależnego Państwa Chorwackiego (NDH).
Nazwa i symbolika
Skrót formacji – HOS – powszechnie budził skojarzenia z Chorwackimi Siłami Zbrojnymi (Hrvatske oružane snage) z okresu Niezależnego Państwa Chorwackiego. Szachownica umieszczona na fladze również przypominała tę z okresu NDH, zaś używane przez formację pozdrowienie „za dom spremni” (pol. za dom gotowi) używane było podczas wykonywania rzymskiego salutu przez członków ruchu ustaszowskiego. Czarne mundury, a także patroni 9. i 13. batalionu (Rafael Boban i Jure Francetić) nawiązywały do 1 pułku ustaszy, tzw. Czarnego Legionu, który w okresie II wojny światowej zasłynął z wyjątkowo okrutnego traktowania serbskiej ludności.
Istnienie jednostki oraz używana przez nią symbolika, przyjmowanie do niej zagranicznych ochotników o skrajnie prawicowych poglądach, a także powszechne określanie jej mianem „Czarnej Legii” było jednym z koronnych dowodów mających potwierdzać serbską narrację o tym, iż niepodległa Chorwacja będzie państwem dyskryminującym mniejszości narodowe i religijne, w którym władzę sprawować będą politycy o faszystowskich poglądach.
Udział w walkach
Z początku jednostka liczyła 6 tysięcy osób by z czasem osiągnąć stan 24 tysięcy bojowników. Chrzest bojowy przeszła podczas zwycięskiej „bitwy o koszary” (14 września – 23 listopada 1991 roku). Wraz z armią i Gwardią Narodową brała udział w obronie Vukovaru – 300 nacjonalistów przeprowadzało „operację antyterrorystyczną” Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. W listopadzie 1991 roku HOS uczestniczył w obronie Dubrownika. Miejscem ostatniej wielkiej akcji Chorwackich Sił Obrony było Sarajewo. Wraz z rozwiązaniem jednostki znaczna część jej członków przeszła do sił wojskowych.
Osoby związane z HOS
- Blaž Kraljević – dowódca oddziałów, 9 sierpnia 1992 roku zamordowany przez żołnierzy Republiki Herceg-Bośni.
- Ante Paradžik – stojący na czele HOS lider Chorwackiej Partii Praw, w wyniku wypadku zastrzelony przez chorwacką policję 21 września 1991 roku.
- Gaston Besson – francuski najemnik, weteran wojny w Birmie oraz członek HOS, podczas konfliktu na wschodniej Ukrainie odpowiedzialny za szkolenie nacjonalistycznego Pułku „Azow”.
Jednostki
Nazwa | Symbol | Siedziba | Dowódca |
---|---|---|---|
1 Batalion Ivan „Rycerz” Brdar (1. bojna Ivan Vitez Brdar) | Livno, Bośnia i Hercegowina | Mate Šukan | |
2 Batalion Stojan Vujnović „Serb” (2. bojna Stojan Vujnović Srbin) | Domaljevac-Šamac, Bośnia i Hercegowina | Stojan Vujnović | |
4 Batalion HOS (4. bojna HOS-a) | |||
6 Batalion Marijan Baotić (6. bojna Marijan Baotić) | Vinkovci, Chorwacja | ||
9 Batalion Rafael „Rycerz” Boban (9. bojna Rafael vitez Boban) | Split, Chorwacja | Marko Skejo | |
1 Kompania Ante Paradžik (1. satnija Ante Paradžik) | Jasenovac, Chorwacja | ||
Kompania HOS Vukovar (Vukovarska satnija HOS-a) | Vukovar, Chorwacja | Robert Šilić | |
13 Batalion Jure „Rycerz” Francetić (13. bojna Jure vitez Francetić) | Tomislavgrad, Bośnia i Hercegowina | Ivan Mamić | |
„Rycerze” (Vitezovi) | Vitez, Bośnia i Hercegowina | ||
101 Batalion Do Drine (101. bojna Do Drine) | Sarajewo, Bośnia i Hercegowina | ||
19 Batalion „Rycerz” Jure Francetić (19. bojna Vitez Jure Francetić) | Gospić, Chorwacja | Valentin Rajković | |
„Czarne Wilki” (Crni vukovi) | Kalesija, Bośnia i Hercegowina | ||
„Naznaczeni” (Žigosani) | Novi Travnik, Bośnia i Hercegowina | ||
„Kompania Łowców” (Satnija Lovci) | Ljubuški, Bośnia i Hercegowina | ||
Samodzielna Kompania Bezpieczeństwa (Samostalna satnija osiguranja) | Zagrzeb, Chorwacja | ||
Batalion HOS Mostar (Mostarska bojna HOS-a) | Mostar, Bośnia i Hercegowina | ||
Batalion HOS Ljubuški (Ljubuška satnija HOS-a) | Ljubuški, Bośnia i Hercegowina | ||
Kompania HOS Zenica (Zenička satnija HOS-a) | Zenica, Bośnia i Hercegowina | ||
Kompania HOS Tuzla (Tuzlanska satnija HOS-a) | Tuzla, Bośnia i Hercegowina | ||
Kompania HOS Čapljina (Čapljinska satnija HOS-a) | Čapljina, Bośnia i Hercegowina |