Oversteek van de Andes

Generaals José de San Martín (links) en Bernardo O'Higgins steken de Andes over.

De Oversteek van de Andes verwijst naar een reeks militaire manoeuvres die tussen 12 januari en 8 februari 1817 werden uitgevoerd door het leger van de Andes van de Verenigde Provincies van de Río de la Plata. Het doel was de Andes over te steken van de streek van Cuyo (Argentinië) naar Chili met een troepenmacht van 4.000 gewone soldaten en 1.200 militieleden, met het oog op de confrontatie met de koningsgezinde troepen die loyaal waren aan de Spaanse Kroon en die zich in dat land bevonden. Deze expeditie maakte deel uit van het plan van generaal José de San Martín om de Bevrijdingsexpeditie naar Argentinië, Chili en Peru uit te voeren.

De oversteek van de Andes wordt beschouwd als een van de grootste historische gebeurtenissen in Argentinië, en als een van de grootste prestaties in de universele militaire geschiedenis.[1][2][3][4][5][6] Sommige auteurs zien het als onderdeel van een pakket maatregelen in verband met het Maitland-plan.

In september 1816, verplaatste San Martín zijn Leger van de Andes naar Plumerillo, in het noorden van Mendoza. Hier rondde hij de laatste zaken af om de Andes over te kunnen steken. Het leger werd verdeeld in twee grote en vier kleine colonnes waarbij de gekozen route nog geheim bleef.

De eerste grote colonne vertrok 18 januari 1817, met de artillerie naar Chili door Uspallata, onder bevel van generaal Las Heras. 1 februari bereikten ze Las Cuevas (Chili). De 2e colonne leidde San Martín zelf. Ze vertrokken op 19 januari door de Los Patos-pas en bereikten San Andrés de Tártaro op 8 februari. Hier sloot Las Heras zich bij hem aan en was de eerste fase van de tocht voltooid. Voor de vereniging van de twee grote colonnes hadden ze beiden al slag geleverd. De eerste colonne had de royalisten bevochten in Potrerillos (provincie Mendoza), terwijl de strijdkrachten onder leiding van San Martín slag hadden geleverd bij Achupallas en Las Coimas.

De tocht over de Andes duurde eenentwintig dagen. Het was een extreem moeilijke onderneming: de temperatuur verschilde van boven de 30 °C overdag tot −10 °C 's nachts. De hoogte van de Andes was gemiddeld 3000 meter en de paden werden gewoonlijk gebruikt door de lokale bevolking op muilezels en waren door hun smalheid en steilheid weinig geschikt voor de tocht door een heel leger. Ongeveer 300 man (5,5% van het totaal) verloor tijdens de tocht het leven, de meesten door de barre omstandigheden. San Martín zelf was verre van gezond en werd het grootste deel van de reis per brancard vervoerd.

Zie ook


Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Traversée des Andes (guerre d'Indépendance du Chili) op de Franstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.


  1. Mitre, Bartolomé, Historia de San Martín y de la emancipación sudamericana, 1950, 2de édition, Buenos Aires, Ediciones Peuser, page 366 : "De Oversteek van de Andes van San Martín wordt door de geschiedenis en de wetenschap beschouwd als een van de vier beroemdste bergoversteken ter wereld, en komt in chronologische volgorde op de derde plaats".
  2. Círculo Militar, San Martín: Gral. José de San Martín, padre de la patria: 150 años, 2000, Buenos Aires, page 99, ISBN 9789509822573, "Het wapenfeit van de Oversteek van de Andes plaatst San Martín onder de grote generaals van de westerse wereld"
  3. Vogel, Carlos Alfredo; Vélez Achaval, Eugenio, Historia argentina y constitución nacional, 1950, Buenos Aires, page 216, éditeur E. Perrot, "[...] San Martín zette zijn stoutmoedige project in de praktijk, dat begon met de Oversteek van de Andes, een buitengewoon militair wapenfeit dat werd gevolgd door een even korte als glorieuze veldtocht als deze moeilijk was.".
  4. Campos, Omar, El cruce los Andes. Tras las huellas de San Martín ,2006, Buenos Aires, Dunken, ISBN 978-987-02-1679-7, "Geen enkele militaire actie is te vergelijken met de oversteek van de Andes. Degenen die blijven volharden in hun vergelijkingen met de veldtochten van Hannibal en Napoleon Bonaparte over de Alpen vergeten dat laatstgenoemden hun troepen verplaatsten over uitgestrekte handelsroutes die voortdurend in gebruik waren. [...]
  5. Terragno, Rodolfo, Maitland & San Martín, 2001, 3ème édition, Provincia de Buenos Aires, Universidad Nacional de Quilmes, ISBN 987-9173-35-X, page 232, "De hoogte van de Andes begon in Europa pas te worden geschat na 1824, toen baron Alexander von Humboldt het fysieke aspect van Amerika onthulde. Men begreep toen dat "de oversteek van de Alpen en de berg San Bernardo door respectievelijk Hannibal en Napoléon Bonaparte niet te vergelijken is met de onderneming (onder leiding van de San Martín)". De Libertador leidde een leger van 3.000 infanteristen, 700 cavaleristen en 21 kanonnen door de besneeuwde passages van de Andes, op hoogtes variërend van 3.000 tot 5.000 meter.
  6. Galasso, Norberto, Seamos libres y lo demás no importa nada: vida de San Martín, 2007, Buenos Aires, Ed. Colihue, page 207, https://books.google.com.ar/books?id=JqllXxP6_-oC&pg=PA207#v=onepage&q&f=false , De auteur citeert Guillermo Furlong: «Het is een prestatie die schittert in de sfeer van het onpraktische, het onmogelijke.» (Furlong, G. Todo es Historia 16, p. 48), evenals de correspondentie van San Martín aan Tomás Guido