Harry Goldsteen

Harry Goldsteen
Plaats uw zelfgemaakte foto hier
Persoonlijke gegevens
Volledige naam Hartog Simon Goldsteen
Geboortedatum 26 juli 1939
Geboorteplaats Amsterdam
Overlijdensdatum 5 juni 2021
Overlijdensplaats Amsterdam
Portaal  Portaalicoon   Schaken

Hartog Simon (Harry) Goldsteen (Amsterdam, 26 juli 1939 – aldaar, 5 juni 2021[1]) was een Nederlandse schaker van joodse komaf. Hij was binnen de schaakwereld een gerenommeerd schaakproblemist, gespecialiseerd in retrograde analyse, ofwel retrogradeproblemen.

Goldsteens leven heeft immer rond zijn joodse identiteit gedraaid, hetgeen hem niet in de koude kleren heeft gezeten. Het schaken was een passie dat hem enige lichtpuntjes verschafte.[2]

Biografie

Naamsteen vader en moeder Holocaust Namenmonument (maart 2023)

Harry werd in 1939 te Amsterdam geboren als zoon van Jacob Goldsteen (1907–1943) en Regina Henriëtte Goldsteen-van Gelder (1907–1943). Zijn ouders hadden een drogisterij aan de Pretoriusstraat 1 in Amsterdam genaamd 'Goldsteens Drogisterijen'.[3]

Gedurende de Tweede Wereldoorlog werd Harry Goldsteen naar Sneek gebracht om daar onder te duiken bij een gereformeerd gezin.[2] Daar kreeg hij een keer bezoek van zijn moeder, waarna hij zijn ouders nooit meer gezien heeft: ze waren in 1943 via kamp Westerbork gedeporteerd en omgebracht in Auschwitz.[4][5]

Na de oorlog kwam Goldsteen terug naar Amsterdam waar hij aanvankelijk werd opgevangen door de zus van zijn vader. Zijn tante was het enige andere familielid dat de oorlog had overleefd. Het boterde echter niet tussen Goldsteen en de nieuwe echtgenoot van zijn tante en hij kwam in verschillende joodse weeshuizen terecht. Goldsteen haalde zijn diploma op het Barlaeus Gymnasium waar hij zich onderscheidde in de wiskunde,[6] waarvoor hij later ook enkele jaren heeft gestudeerd.

Gedurende een periode dronk Goldsteen bovenmatig, maar liet de alcohol achter zich toen hij in 1990 bij Inez (?–2010) introk. De laatste zeven jaar van zijn leven woonde hij in het verzorgingstehuis Beth Shalom. Zijn wereldje werd steeds kleiner: hij had geen computer - een bewuste keuze - en hij werd bijna blind. Na een kort ziektebed is hij in 2021 overleden. Goldsteen ligt begraven op de Joodse begraafplaats in Muiderberg.[7][8][2]

Schaken

Probleem van Goldsteen in Probleemblad (juli-augustus 2008)[9]
8
7
6 pd
5 pl pl pl pd
4 kd rd pd pl
3 nl nl kl pl pl pl
2 pd rd pd pl
1 bl rl qd qd bd
a b c d e f g h
Is de stelling legaal? Indien ja, wat was de laatste zet?[10]

Hans Ree en Tim Krabbé noemen Goldsteen in de wereld van het retrogradeschaken een legende.[11] Ree beschreef hem voorts als "het prototype van de totale schaakonderzoeker".[12] De auteurs schreven met name over zijn complexe verhandelingen over de dolle toren[13], het paardenweefsel[14] en zijn zoektocht naar puzzels over de langst mogelijk kortste zettenreeksen van een zekere stelling naar een beginstelling. Goldsteen kwam hierbij ooit tot een oplossing met 185 zetten, een record.[15]

In het eerste nummer van 2000 nomineerde Probleemblad, een tijdschrift voor probleemschaken, een probleem van Goldsteen voor de verkiezing van het 'probleem (of studie) van het millennium' in de categorie retrogradeproblemen, naast problemen van namen als Saavedra, Kasparjan, Mansfield, Jarosj, Visserman, Losjinski en Loyd.[14]

Goldsteens laatste gepubliceerde studie werd in 2020 afgedrukt in Die Schwalbe, een Duits blad voor schaakproblemen en dito studies.[8]

Sammy

Mogelijk stond de sombere Goldsteen model voor de 'Sammy' van het gelijknamige liedje van Ramses Shaffy. In een interview in Vrij Nederland vertelde hij namelijk dat Shaffy het liedje op Sinterklaasavond 1961 voor hem had gezongen. Shaffy zou alleen zijn Hebreeuwse naam Naftali kennen en zou Goldsteen Sammy genoemd hebben als verwijzing naar zijn joodse achtergrond.[16][17]

Meer lezen/luisteren

  • Janine Voskamp, De schoonheid van het schaakspel (interview met Goldsteen), Max Euwe Centrum (maart 2008)[18]
  • Ronit Palache, Ontroerende onzin. De joodse identiteit in het Nederland van nu. (2016).[2]
Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ Overlijdensbericht Hartog Simon Goldsteen (overlijdensbericht). Het Parool. Gearchiveerd op 2 maart 2023. Geraadpleegd op 2 maart 2023.
  2. ↑ a b c d Palache, Ronit, In Memoriam: Harry Goldsteen. Ronit Palache (10 juni 2021). Gearchiveerd op 7 juni 2023.
  3. ↑ (Advertentie). Het volk (15 juni 1934).
  4. ↑ De namen van beide ouders komen voor op het Holocaust Namenmonument.
  5. ↑ Volgens Harry Goldsteens persoonskaart van de gemeente Amsterdam heeft hij enige tijd in Kamp Westerbork gezeten, doch dit was vermoedelijk een administratieve registratie: het kind volgt de ouders op papier. Zijn persoonskaart van Westerbork vertoont ook geen teken van deportatie, terwijl die van zijn ouders, de persoonskaart Regina Goldsteen in Westerbork en de persoonskaart Jacob Goldsteen in Westerbork die wel tonen. Gearchiveerd op 1 maart 2023.
  6. ↑ (de) Thomas Brand, Harry Goldsteen 26.7.1939–5.6.2021. Rund um die Retroanalyse (5 juni 2021). Gearchiveerd op 28 mei 2023.
  7. ↑ Aran Köhler, Harry Goldsteen. Probleemblad (Na 11 juni 2021).
  8. ↑ a b Hans Ree, De geweldige Goldsteen. NRC (11 juni 2021). Gearchiveerd op 26 februari 2023.
  9. ↑ The Retrograde Analysis Corner, janko.at
  10. ↑ De positie is legaal met de volgende geschiedenis: de witte pionnen hebben vijf maal geslagen (bxc5, cxb, exd, fxe3 and gxf3), de zwarte pionnen ten minste tweemaal (exd, dxc1). De zwarte h-pion is door een witte pion geslagen, of is nog op het bord als een gepromoveerd stuk. Dus de derde keer dat zwart geslagen heeft is hxg. De zwarte g-pion is op g1 gepromoveerd, zonder iets te slaan. Dus wit kan geen stuk terugslaan met g2xf3 tenzij zwart twee promoties terugdraait. De laatste zet was d2xDc1=D#.
  11. ↑ Tim Krabbé, Probleemjaren. Chess Curiosities (1991, 1998). Gearchiveerd op 2 maart 2023.
  12. ↑ Hans Meijer (december 2017). Het Niets. Gearchiveerd op 28 februari 2023. de Promoot 66 (2): p.24
  13. ↑ Hans Ree, Goldsteen sloopt zijn eigen kunstwerk (schaakcolumn), NRC (29 juni 1991)
  14. ↑ a b Tim Krabbé, Het paardenweefsel. Chess Curiosities (2001). Gearchiveerd op 16 mei 2023. Eerder gepubliceerd als Tim Krabbé "Paardenweefsel" (schaakcolumn), in Algemeen Dagblad (2000)
  15. ↑ (en) Tim Krabbé, 397: Harry Goldsteen's furthest position. Open chess diary (9 februari 2016). Gearchiveerd op 28 februari 2023.
  16. ↑ Mischa Cohen, Sammy leeft! / Harry loop niet zo gebogen (interview). Vrij Nederland (9 januari 2010). Gearchiveerd op 3 februari 2023.
  17. ↑ John Schoorl, Paul Onkenhout, Wie was toch in Ramses Shaffy’s hit die Sammy die omhoog moest kijken?. de Volkskrant (31 januari 2023). Gearchiveerd op 2 april 2023.
  18. ↑ Interview met Harry Goldsteen uit 2008 gepubliceerd in verband met overlijden Goldsteen. Max Euwe Centrum (2 juli 2021). Gearchiveerd op 9 juni 2023.