Alexander Hegius Scholengemeenschap

Alexander Hegius Scholengemeenschap
Het pand van het Alexander Hegius, sinds 2000 onderdeel van het EHL
Algemeen
Locatie Deventer
Opgericht 1968
Opgeheven 2000
Type voortgezet onderwijs
Denominatie openbaar
Onderwijsniveaus vmbo, mavo, havo, atheneum, gymnasium
Bevoegd gezag Gemeente Deventer
Overig
Afkorting AHS, vanaf 1996 AHL
Portaal  Portaalicoon   Onderwijs

De Alexander Hegius Scholengemeenschap was een openbare brede scholengemeenschap in Deventer voor gymnasium, atheneum, havo, mavo en lbo.

Geschiedenis

Ten gevolge van de uitvoering van de Mammoetwet die inging op 1 augustus 1968 startte op die datum in Deventer een nieuwe gemeentelijke scholengemeenschap voor havo en atheneum waarin de Hogere Burger School (HBS) en de Middelbare School voor Meisjes (MSvM) en de Bijzondere Handelsdagschool opgingen.[1][2] Met ingang van het schooljaar 1971/1972 werd ook het Alexander Hegius gymnasium opgenomen in de scholengemeenschap, omdat de gemeenteraad van Deventer weinig heil zag in het handhaven van een zelfstandig gymnasium.[1] In 1983 gingen de Europaschool en A.L. Dubelschool op in de AHS. Toen de AHS in 1996 fuseerde met de Van Marle Scholengemeenschap veranderde de naam in het Alexander Hegius Lyceum.[noot 1]

Naam

De scholengemeenschap werd genoemd naar Alexander Hegius (ca. 1439 - 1498), de humanist en onderwijshervormer die van 1483 tot zijn dood rector was van de Latijnse school in Deventer.

Aan het begin van het schooljaar 1974/’75 betrok de AHS een nieuw pand aan Het Vlier. Dit pand was ontworpen door ir. C. Masselink van architectenbureau G.A. Heldoorn NV te Leeuwarden en Amsterdam. In 1985 werd het pand uitgebreid door de Deventer architect G. Heijnen.

Fusie

Het AHL ging in 2000 op in het Etty Hillesum Lyceum (EHL). In het pand van het AHL werd “Het Vlier”, de bovenbouwschool voor havo en vwo van het EHL ondergebracht.

Rectoren van de Alexander Hegius Scholengemeenschap

  • 1968 – 1970 – drs. E. Tijdens
  • 1970 – 1974 – ir. B.F. Dijkstra
  • 1974 – 1975 – J. Westhof (wnd.)
  • 1975 – 1981 – L.J. Rousseau[8]
  • 1981 – 1983 – drs. Z. Derks (wnd.)
  • 1983 – 2000 – drs. J. (Jan) Schoppen

Bekende oud-leerlingen

Voorlopers van de Alexander Hegius Scholengemeenschap

Voorgangers

Gemeentelijk Gymnasium/Alexander Hegius Gymnasium

Alexander Hegius-Gymnasium, geopend in 1954

In 1848 werd de al eeuwen in Deventer gevestigde Latijnsche School omgezet in een gymnasium met vijfjarige cursus in het Landshuis, waar de Latijnse School vanaf 1839 al gevestigd was. Reden voor deze omzetting was het in 1845 ingevoerde Staatsexamen, dat een verbreding en een wetenschappelijke aanpak van het onderwijs vereiste.

In 1864 werd het gymnasium samengevoegd met het Athenaeum; dat Athenaeum, dat sinds 1630 bestaan had, ging in 1878 dicht. In 1870 verhuisde het gymnasium naar het gebouw van het Athenaeum aan de Groote Poot. Drie jaar later, 1873, betrok het gymnasium het Waaggebouw op de Brink.[1] en vervolgens, in september 1893, het schoolgebouw aan de Nieuwe Markt. Dat gebouw was de voormalige woning van mr. H.W.J. van Marle (1831 – 1892), een broer van burgemeester mr. H.R. van Marle (1832 − 1906)[9]; H.W.J. van Marle had het pand na zijn dood aan de gemeente gelegateerd om als schoolgebouw voor het gymnasium te dienen.[1][10]

Na de Tweede Wereldoorlog werd het gymnasium genoemd naar Alexander Hegius, een van de 15e-eeuwse rectoren van de Latijnsche School. Op 19 november 1954 werd het door Wim Knuttel ontworpen gymnasiumgebouw aan de Nieuwe Markt in gebruik genomen.[1]

Met ingang van het schooljaar 1971/1972 werd het Alexander Hegius gymnasium opgenomen in de gemeentelijke scholengemeenschap, daar de gemeenteraad van Deventer weinig heil zag in het handhaven van een zelfstandig gymnasium.[1]

Rectoren van het Gemeentelijk Gymnasium/Alexander Hegius Gymnasium

  • 1848 – 1857 – dr. J. Brown (1794-1874)[11][12]
  • 1857 – 1858 – dr. D.H. Hoenebeek Hissink (1818-1858)[11][13]
  • 1859 – 1862 – dr. C.A. Engelbregt (1816-1890)[14]
  • 1862 – 1890 – dr. A.J. Vitringa (1827-1901)[15]
  • 1868? – 1874 – prof. dr. J. J. Cornelissen (1839 – 1891)[16][17]
  • 1890 – 1910 – dr. H.G.A. Leignes Bakhoven (1841–1910)[18]
  • 1910 – 1928 – dr. J. Berlage (1861 –1939)
  • 1928 – 1940 – dr. L. Hillesum (1880 – 1943)
  • 1941 – 1965 – dr. J. Stam:
  • 1965 – 1971 – dr. J. van Kuik[19][20]

Hogere Burger School

In 1864 werd de Gemeentelijke Hogere Burger School (HBS) te Deventer opgericht in het gebouw van het Athenaeum aan de Grote Poot (het Athenaeum werd samengevoegd met het Gemeentelijk Gymnasium). Vanaf januari 1870 werden de lessen in het nieuwe HBS gebouw, de voormalige garnizoensgebouwen in de Pontsteeg, worden gegeven. In 1906 schiep men voor meisjes de mogelijkheid om na de derde klas van de HBS voor meisjes over te stappen op de HBS voor jongens. In 1916 werd de HBS voor jongens omgezet in een gemengde HBS. In 1920 werd de HBS om financiële reden overgenomen door het Rijk, en werd het een Rijks-HBS (RHBS). In 1938 betrok de HBS de al enige tijd leegstaande Parkscholen aan de Burgersdijkstraat. In datzelfde jaar startte met een HBS-A afdeling.[21] Gedurende de cursus 1955/1956 kreeg de fusie met de bijzondere HBS-A, gevestigd in de Ooievaarstraat, haar beslag. Met ingang van 1 september 1956 werden beide scholen verenigd. In september 1957 werd het oude HBS-A gebouw verlaten en werden alle lessen gegeven in het gebouw aan de Burgersdijkstraat. Met ingang van 1 augustus 1968 werd de HBS als HAVO en Atheneum opgenomen in de nieuwe Alexander Hegius Scholengemeenschap.[1]

Directeuren HBS

  • 1864 – 1866 – prof. dr. M.J. Cop[22]
  • 1866 – 1876 – prof. dr. L.A.J. Burgersdijk (†1902)
  • 1876 – 1891 – dr. J. Sirks (†1891)
  • 1891 – 1915 – dr. J.J. le Roy (†1931)
  • 1915 – 1921 – ir. W. (Willem) de Visser (1858 – 1921)
  • 1922 – 1935 – dr. H.J.E. Beth (1880-1952)
  • 1935 – 1941 – dr. O. (Oene) Bottema (1901-1992)
  • 1941 – 1942 – P.A. van Rossum
  • 1942 – 1943 – E.P. van der Werf
  • 1944 – 1947 – dr. W.H. Staverman
  • 1947 – 1957 – dr. H.J. Blikslager
  • 1957 – 1968 – drs. E. Tijdens (tevens directeur Handelsschool en HBS-A)

Bijzondere Handelsdagschool

Middelbare Handelsschool, v.a. 1917 tevens Hogere Handelsschool, v.a. 1945 deBijzondere HBS-A

Directeuren Handelsschool

  • 1913 – 1934 – A.J. Nijhof
  • 1934 – 1949 – J.S.C van Dijk
  • 1949 – 1968 – drs. E. Tijdens (tevens directeur HBS)

Middelbare School voor Meisjes

Op 3 september 1872 ging in Deventer een driejarige HBS voor meisjes van start in enkele lokalen van de HBS (voor jongens) in de Pontsteeg. In 1896 werd de driejarige cursus vervangen door een vierjarige. In 1893 kreeg de HBS voor meisjes het Waaggebouw als lesruimte toegewezen. Vanaf 1906 konden meisjes na de derde klas overstappen op de HBS voor jongens. Begin 1913 verhuisde de meisjes HBS naar het pand in de Assenstraat waar de voormalige Lagere school B had gezeten. In 1916 werd besloten de HBS voor jongens om te zetten in een gemengde HBS; waardoor werd het voortbestaan van de vierjarige HBS voor meisjes onzeker werd. In 1928 viel het besluit om de school te laten voortbestaan als een vijfjarige Middelbare School voor Meisjes (MSvM). In september 1945 kreeg de MSvM het gebouw van de Graaf van Burenschool toegewezen dat gedeeld werd met de gemeentelijke ulo. In november 1954 verhuisde de MSvM naar een nieuw schoolgebouw aan de Nieuwe Markt, dat zij met het Gemeentelijk Gymnasium deelde. Met ingang van 1 augustus 1968 werd de MSvM opgenomen in de nieuwe Alexander Hegius Scholengemeenschap.[1]

Directeuren HBS voor Meisjes/Middelbare school voor Meisjes

  • 1872 – 1892 – mw. A.E. dèr Mouw-Zillinger
  • 1892 – 1896 – mej. J. van der Veen
  • 1896 – 1916 – H. van Siliakus
  • 1916 – 1928 – mej. C.M. Borneman (tijd.)
  • 1928 – 1929 – mej. M. de Bruijn-Ouboter (tijd.)
  • 1929 – 1934 – J.D. Poll
  • 1934 – 1943 – dr. W.A.P. Smit
  • 1943 – 1948 – mw. S. van Dijk-Heidenreich
  • 1948 – 1958 – mej. T. Gerhardt
  • 1958 – 1968 – drs. H.W. Engelhart

Europaschool

De openbare Europaschool (1957?) of 2e Openbare ulo werd met de Mammoetwet van 1968 de Europaschool voor mavo aan de Jan Luykenlaan 1. Deze ging begin jaren ’80 op in de AHS[2] De school stond ook bekend als de Mavo Jan Luykenlaan of Jan Luykenmavo.

Hoofden Europaschool

  • 1957 – 1964 – C.B. Zondervan
  • 1964 – 1975 – P. van der Waal
  • 1976 – 1983 – P.H. van den Berg

A.L. Dubelschool

De openbare A.L. Dubelschool (1963?) of 3e Openbare ulo werd met de mammoetwet van 1968 de A.L. Dubelschool voor mavo aan de Karel de Grotelaan 375. Deze ging begin jaren ’80 op in de AHS.[2]

De school stond ook bekend als de Mavo Karel de Grotelaan, Karel de Grotemavo of Dubelmavo.

De school was genoemd naar A.L. Dubel, inspecteur van het lager onderwijs, vanaf ±1949 tot 1965[23] in de inspectie Deventer waar ook de omringende gemeentes onder vielen.

Hoofden A.L. Dubelschool

  • 1959 – 1967 – D.J. Bouwmeester
  • 1967 – 1983 – K.D. Prins

Van Marle Scholengemeenschap

Zie Van Marle Scholengemeenschap voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Van Marle Scholengemeenschap was een scholengemeenschap voor lbo (later vbo) en mavo scholen. Ze ontstond in 1983 door de fusie van de Nijverheidsschool voor Meisjes (lhno), Gemeentelijke Technische School (lto) en de Gemeentelijke school voor leao. Het was de eerste grote scholenfusie in Nederland van lbo en mavo scholen.

Zie ook

Voetnoten, bronnen en referenties

Voetnoten
  1. ↑ De Alexander Hegius Scholengemeenschap startte in 1971 als een van de eerste twee scholen in Nederland[3] met het geven van Russisch aan vwo leerlingen, en een paar jaar later ook aan havo door mw. drs. M.A.M. (Margreet) van Brink (1926-2016[4])[5][6][7] Na de fusie in 2002 stopte het EHL in 2007 met het vak Russisch.[6]
Bronvermeldingen
  • Hogenstijn, Dr. C.M. (2005). Geschiedenis van het voortgezet onderwijs te Deventer: van Kapittelschool tot Etty Hillesum Lyceum. Arko, Nieuwegein, p263. ISBN 9789072047007.
  • Archief Deventer, Educatieve Infrastructuur voortgezet onderwijs/fusie voortgezet onderwijs, 25 januari 2000
  • NRC, 3 april 1999, Dirk Wolthekker, “Openbaar katholiek”
Referenties
  1. ↑ a b c d e f g h Archieven.nl, Het Gemeentelijk Gymnasium en de Gemeentelijke Hogere Burger Scholen te Deventer
  2. ↑ a b c Archieven.nl, Archief van de secretarie 1951-1980 - Onderwijs en scholen[dode link]
  3. ↑ De andere was De Breul in Zeist
  4. ↑ [Mensenlinq, Margaretha Anna Marie van Brink
  5. ↑ Levende Talen Magazine, nr 8 2010, p48-49 Margreet van Brink, pionier Russisch op school, geraadpleegd 14 mei 2019. Gearchiveerd op 6 juni 2019.
  6. ↑ a b Geert Grote.nl, Verslag Tolstoj aan de IJssel (20-11-2010), geraadpleegd 14 mei 2019. Gearchiveerd op 11 mei 2019.
  7. ↑ Russisch Levende Talen.nl, 11 mei 2016, Margreet van Brink, pionier van Russisch op School, is overleden, geraadpleegd 14 mei 2019
  8. ↑ Nieuwe Leidsche Courant, 16 juni 1979, p21, Het onderwijs vraagt. Gearchiveerd op 6 juni 2019.
  9. ↑ Stadswandeling Tamarinde - wandelen in deventer. Gearchiveerd op 6 juni 2019.
  10. ↑ P.J. Blok en P.C. Molhuysen (red.), Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 2 (1912), H.W.J. van Marle. Gearchiveerd op 6 juni 2019.
  11. ↑ a b De latijnse scholen in Overijssel bezocht door H. Wijnbeek in 1833
  12. ↑ Stadsarchief Deventer, Brown. Gearchiveerd op 2 maart 2021.
  13. ↑ RKD.nl, Derk Hendrik Hoenebeek Hissink
  14. ↑ Biografisch Portaal, Engelbregt, Carel Adrianus
  15. ↑ DBNL.org, Vitringa, Anne Johannes. Gearchiveerd op 6 juni 2019.
  16. ↑ DNL 1891 Jaargang 9, p72 15. Dr. Jan Jacob Cornelissen. Gearchiveerd op 3 november 2019.
  17. ↑ KNAW, J. van Leeuwen Jr. “Levensbericht J.J. Cornelissen” in: Jaarboek 1891, Amsterdam, pp. 61-78
  18. ↑ DBNL.org, Leignes Bakhoven, H.G.A.
  19. ↑ De Mars, maandblad van en voor Overijssel, februari 1967 W.J. Veenstra, “Over vijf jaar in Deventer een ‘mammoetschool’ ”. Gearchiveerd op 6 juni 2019.
  20. ↑ [1] K.A.D. Smelik, “Etty Hillesum in weerwil van het Joodse vraagstuk”] (Etty Hillesum Studies, p37)
  21. ↑ Bij de HBS-A lag de nadruk op economische vakken en moderne talen, terwijl de ‘gewone’ HBS nu HBS-B werd met een sterke wis- en natuurkundige component. De splitsing in de A- of B-richting vond plaats na het derde jaar.
  22. ↑ Gedenkboek Deventer Hogere Burgerschool, 1864-1939, p28, Directeuren der school sinds 1864
  23. ↑ Holtens Nieuwsblad, 4 september 1965, p1, Havo, mavo, meao scholengemeenschap opende haar deuren